Το ταξίδι της Σεμέλης

ΒΙΚΤΩΡΙΑ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ
Μεθυσμένα καράβια
Εκδόσεις Το Δόντι, Πάτρα, 2013,
σελ. 344, τιμή 14 ευρώ

Η ηρωίδα στα Μεθυσμένα καράβια ονομάζεται Σεμέλη Ντιντιέ. Η Σεμέλη αναζητεί τις ρίζες της. Στην αναζήτησή της αυτή, η συγγραφέας μάς εισάγει με μια γραφή παλαιάς κοπής, αριστοκρατική, ευγενική και διόλου επιτηδευμένη. Η φυσικότητα αυτή οφείλεται στο ότι η λυρική γλώσσα της δεν γίνεται μονόδρομος, αφού έξαφνα αλλά συχνά ενσκήπτει ένας απρόσμενος ρεαλισμός.

Οι ρίζες της Σεμέλης αναζητούνται εν μέσω ενός εκλεπτυσμένου κοσμοπολιτισμού ο οποίος υπηρετείται από την επιλογή τοποθεσιών όπως η Οαση της Σίουα, το Κάιρο, η Αλεξάνδρεια, το Παρίσι. Ενός κοσμοπολιτισμού χαραγμένου βαθιά από τη μαγεία, τον έρωτα, τη λαογραφία, την Ιστορία, μύθους και θρύλους, τη μουσική του Mότσαρτ, αλλά πάνω απ’ όλα από την καταλυτική ποίηση του Κωνσταντίνου Καβάφη η οποία, σε ρόλο παρεμβατικού Χορού, προωθεί αέναα τον μύθο.

Στο βαθύτερο, εσωτερικό επίπεδο, η Σεμέλη Ντιντιέ κατέρχεται σταδιακά στον εντός της λαβύρινθο και αντιμετωπίζει τον εαυτό της, τα όριά της, τις χίμαιρές της, τα αδιέξοδά της. Και εκεί, στο βάθος του εαυτού της, θα συμφιλιωθεί με το είναι της, θα πορευτεί προς την Αρμονία.

Τα δύο επίπεδα της αφήγησης επικοινωνούν αδιόρατα: ποτέ δεν είναι απόλυτα σαφές σε ποιο κινούμαστε. Η Βικτωρία Αγγελοπούλου επιτυγχάνει αυτή την αλληλοδιείσδυση με δύο επιλογές της:

Από τη μια αντιλαμβάνεσαι, καθώς η αφήγηση προοδεύει, ότι εξελίσσει αριστοτεχνικά την υπόθεσή της κυρίως με τη χρήση διαλόγων και αφηγήσεων σε πρώτο πρόσωπο, παρά μέσω πραγματικών δρωμένων και γεγονότων. Διαπιστώνεις, με άλλα λόγια, ότι η πλοκή δεν είναι «πραγματική», αλλά κυρίως «λεκτική». Και τότε μπορείς πλέον να αντιληφθείς ότι, παρά τον προφανή χαρακτήρα κοσμοπολίτικης περιπέτειας, τα «Μεθυσμένα καράβια» κρύβουν, στα βάθη τους, μια θεατρική δομή, που τους προσδίδει αυθεντικό χαρακτήρα και διακριτή προσωπικότητα.

Οποιον όμως δρόμο και αν θελήσει να ακολουθήσει ο αναγνώστης στο πλάι της Σεμέλης, θα αναγκαστεί να ξαποστάσει άπειρες φορές στις στιγμές εκείνες που τα πρόσωπα του έργου γίνονται άγγελοι κοσμικών μηνυμάτων, που με απόλυτα «ύπουλο» τρόπο απευθύνονται προς όλους εμάς, τους «εισβολείς» στα Μεθυσμένα καράβια, παρά στις λοιπές περσόνες της πλοκής.

Για εμάς είναι η προτροπή του διάσημου πιανίστα, «άφησε τις νότες να γίνουν εικόνες», για εμάς η συμβουλή της Σεχραζάτ «να ακολουθήσουμε τον δρόμο της καρδιάς και να πάμε μπροστά», για εμάς η αποκάλυψη του βαθύτερου συμβολισμού του λωτού, που αναπαριστά ταυτόχρονα τον άνθρωπο και το σύμπαν, για εμάς η αποκάλυψη ότι η επιθυμία εντάσσεται στη διαδικασία γνώσης του εαυτού μας, για εμάς η προετοιμασία για να αντέξουμε την απώλεια της Αλεξάνδρειας, για εμάς η προσέγγιση της α-λήθειας μέσω της άρσης της λήθης, στα πρότυπα του πλατωνικού κόσμου των ιδεών, για εμάς, τέλος, η παραδοχή ότι όλα είναι δονήσεις.