Η «μικρή Ολλανδέζα» του χρήματος

Λέντβικ Πέτραμ
Η γέννηση του χρηματιστηρίου

To χρηματιστήριο γεννήθηκε τον 17ο αιώνα στο Αμστερνταμ και η ιστορία είναι εντυπωσιακή. Στην Ολλανδία, η οποία βρισκόταν σε πόλεμο με την Ισπανία και την Πορτογαλία και την εξουσία είχαν αναλάβει οι προτεστάντες, δημιουργήθηκε μια εταιρεία με ιδρυτικό κεφάλαιο 100 εκατ. σημερινών ευρώ. Επρόκειτο για την περίφημη Εταιρεία των Ανατολικών Ινδιών (VOG), η οποία είχε το εμπορικό μονοπώλιο πολλών προϊόντων (υφάσματα, μπαχαρικά κτλ.) και έφθασε να εκπροσωπεί και να υπερασπίζεται τα συμφέροντα της χώρας στις Ανατολικές Ινδίες. Παράλληλα έπαιζε έναν πολιτικό ρόλο, καθώς έλεγχε τα θαλάσσια περάσματα, διέθετε πολεμικό στόλο και τα στελέχη της δρούσαν ως διπλωμάτες.

Eρώτημα χωρίς απάντηση
Ο Τάσος Γιαννίτσης αναρωτιέται για το μέλλον της Ελλάδας σε συνάρτηση με την οικονομική κρίση ολόκληρης της ευρωζώνης

Τάσος Γιαννίτσης
Η Ελλάδα στην κρίση
Εκδόσεις Πόλις, 2013,
σελ. 275, τιμή 16 ευρώ

Το βασικό ερώτημα που θέτει ο Τάσος Γιαννίτσης έχει να κάνει με την κρίση και το εύρος της. Ανάλογα με την εκτίμηση πρέπει να επιλεγεί και η αντίστοιχη πολιτική αντιμετώπισής της. Το θέμα έχει ως εξής: Αν η ευρωζώνη τείνει να εξέλθει της κρίσης, οπότε και η κρίση στην Ελλάδα θα είναι βραχυχρόνια, δημιουργούνται περιθώρια για μια νέα εκτίναξη του δημόσιου χρέους με την παράταση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων, προκειμένου να ασκηθεί μια κάποια αντικυκλική πολιτική.

Από την άλλη πλευρά, αν η ευρωζώνη δεν έχει πιθανότητες να εξέλθει σχετικώς σύντομα από τη σημερινή κρίση, η εφαρμογή μιας κεϊνσιανού τύπου επεκτατικής, αντικυκλικής πολιτικής θα εκτίναζε στα ύψη το δημόσιο χρέος της χώρας, θα οδηγούσε οριστικά τη χώρα μας στην καταστροφή και στην τυπική πτώχευση. Το ερώτημα αποκτά δραματική επικαιρότητα, μια και δεν φαίνεται αυτή τη στιγμή να απαντάται υπεύθυνα ούτε από τους κοινοτικούς εταίρους ούτε από τους επιστήμονες.

Μάϊκλ Τζ. Κέϊσι
Η καταστροφή της μεσαίας τάξης
Πρόλογος Γ. Σταθάκης.
Μετάφραση Βιλελμίνη Σωσώνη.
Εκδόσεις Ψυχογιός, 2013,
σελ. 566, τιμή 19,90 ευρώ

Ο δημοσιογράφος Μάικλ Τζ. Κέισι ταξίδεψε σε όλον τον κόσμο, από την Κίνα και την Ινδονησία ως την Ισλανδία και την Αυστραλία, και αφηγείται απίθανες ιστορίες για συνηθισμένους ανθρώπους που υφίστανται τα δεινά της κρίσης. Ανιχνεύοντας τη ροή του χρήματος και των αγαθών από τη μία ήπειρο στην άλλη, αποδεικνύει πώς η ζωή ενός ιδιοκτήτη ακινήτου στις ΗΠΑ επηρεάζεται από τις ίδιες οικονομικο-κοινωνικές πολιτικές που καθορίζουν τη ζωή ενός χαμηλόμισθου εργάτη στην Κίνα.

Tim Wu
Ο γενικός διακόπτης
Μετάφραση Γιώργος Ματθιόπουλος.
Εκδόσεις Γιαλός, 2012,
σελ. 392, τιμή 27 ευρώ

Ο συγγραφέας περιγράφει και αναλύει την εμφάνιση και εξέλιξη της τηλεφωνίας, του ραδιοφώνου, του κινηματογράφου, της τηλεόρασης, των μεγάλων μονοπωλιακών ΜΜΕ και του Internet. Ο Tim Wu δίνει το κλίμα της κάθε εποχής αναφέροντας περιστατικά από τη ζωή εκείνων που χρησιμοποίησαν την τεχνολογία για να αλλάξουν τη ζωή μας. Ιδιαίτερο βάρος έχουν τα τελευταία κεφάλαια, για τη διαμάχη των γιγάντων του Διαδικτύου και των υπολογιστών: το Internet κάθε άλλο παρά ελεύθερο είναι, αφού μονοπωλείται από την Google και τη Microsoft.

Robert και Edward Skidelsky
Πόσα πραγματικά χρειαζόμαστε;
Μετάφραση Χρυσούλα Μεντζαλίρα.
Εκδόσεις Μεταίχμιο, 2013,
σελ. 464, τιμή 15,50 ευρώ

Οι συγγραφείς παίρνουν υπόψη τους ότι σε παγκόσμιο επίπεδο υπάρχει η κοινή πεποίθηση πως η οικονομική ανάπτυξη, έτσι όπως την κατευθύνουν οι ισχυροί του κόσμου, προκαλεί απωθητικά αισθήματα: οι τεράστιες διαφορές στα εισοδήματα και το ολοένα μεγαλύτερο άνοιγμα ανάμεσα στους πλούσιους και στους φτωχούς οδηγεί μεγάλη μερίδα του κόσμου σε μια διαφορετική θεώρηση των πραγμάτων. Και αναπτύσσουν την αντίληψη περί ενός διαφορετικού τρόπου ζωής που θέλει την οικονομία να υπηρετεί τον άνθρωπο και όχι το αντίθετο.

Πέτερ Μπόφινγκερ
Επιστροφή στο μάρκο;
Μετάφραση Ελίζα Παπαδάκη.
Εκδόσεις Πόλις, 2012,
σελ. 200, τιμή 14 ευρώ

Ο συγγραφέας αναρωτιέται ποια μπορεί να είναι η κατάληξη της κρίσης και ξεκινά την αναζήτηση μιας διεξόδου. Ο Πέτερ Μπόφινγκερ πιστεύει ότι υπάρχει μόνο η επιλογή ανάμεσα σε μια ανανεωμένη Νομισματική Ενωση και στην επιστροφή στον νομισματικό εθνικισμό. Τονίζει ότι χρειάζεται μια εκ βάθρων αλλαγή παραδείγματος, όπως θεσμοποιήθηκε το 1980. Το βήμα που χρειάζεται είναι η ενίσχυση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης μέσα από τη μετεξέλιξη της νομισματικής ένωσης σε ένα ευρώ 2.0 και την ενίσχυση των εργατικών δικαιωμάτων.

Γιάννης Παπαδογιάννης
Το άδοξο τέλος
Εκδόσεις Παπαδόπουλος, 2013,
σελ. 224, τιμή 12 ευρώ

Το βιβλίο αυτό περιγράφει την πυρετική διαδρομή του ελληνικού τραπεζικού συστήματος και το πώς από το ζενίθ του 2007 βρέθηκε λίγα χρόνια μετά στο ναδίρ, με τους μετόχους των τραπεζών να χάνουν όλα τα κεφάλαιά τους. Αναφέρεται επίσης στις ευθύνες του τραπεζικού συστήματος για την επικράτηση ενός οικονομικού μοντέλου που παρήγαγε ελάχιστα και κατανάλωνε με λαιμαργία. Ο συγγραφέας με απλό και γλαφυρό τρόπο καταγράφει το πώς οι τράπεζες από ατμομηχανές ανάπτυξης έγιναν μέρος του ελληνικού προβλήματος.

Hans Kueng, Klaus M. Leisinger, Josef Wieland
Το μανιφέστο της παγκόσμιας οικονομικής ηθικής
Μετάφραση Αγγελική Τζαβάρα.
Εκδόσεις Κονιδάρη, 2013,
σελ. 212, τιμή 18,80 ευρώ

Μια ομάδα οικονομολόγων, επιχειρηματιών και επιστημόνων συνέταξε ένα μανιφέστο-απάντηση στην παγκόσμια οικονομική κρίση. Οι αρχές που το διέπουν είναι: Μια κουλτούρα μη βίας και σεβασμού της ζωής. Μια κουλτούρα εντιμότητας και δίκαιης οικονομικής τάξης. Μια κουλτούρα ειλικρίνειας και ανεκτικότητας. Μια κουλτούρα συντροφικότητας και ίσων δικαιωμάτων μεταξύ ανδρών και γυναικών. Στόχος όλων όσοι συμμετέχουν σε αυτό το «κίνημα» είναι ο οραματισμός μιας οικονομίας που καθοδηγείται από ανθρωπιστικές αρχές.