ALAN LIGHTMAN

Mr g – Το πείραγμα του Θεού

Μετάφραση Νίκος Αποστολόπουλος.

Εκδόσεις Τραυλός, 2013,

σελ. 316, τιμή 17,50 ευρώ

«Δεν είχα καλά-καλά ξυπνήσει από τον υπνάκο μου όταν μου καρφώθηκε στο μυαλό μια τρελή ιδέα: ήθελα κάτι να δημιουργήσω, ήθελα να φτιάξω ολόκληρο το Σύμπαν». Με αυτή την εξωφρενική ατάκα αρχίζει το μυθιστόρημα του Αλαν Λάιτμαν. Οταν ο νεαρός ήρωάς του επινοεί τον χρόνο, βάζει τάξη στα γεγονότα, ανακαλύπτει το παρόν και το παρελθόν με αποτέλεσμα η θεία του Πηνελόπη να φωνάζει καθώς συνειδητοποιεί ότι ίσως έχει κάποιες ευθύνες για το μέλλον. Αμέσως μετά αποφασίζει να φτιάξει τον χώρο. Αφού παίζει με πολλές διαστάσεις καταλήγει στο ότι οι δύο διαστάσεις είναι ασφυκτικές, οι πολλές είναι χαοτικές και έτσι φτιάχνει τον χώρο με τρεις διαστάσεις.

Ο ήρωας θα δοκιμάσει στην αρχή να φτιάξει πολλά σύμπαντα, ώσπου να καταλήξει σε ένα που θα έχει τις ανθρώπινες διαστάσεις και τους ίδιους τους ανθρώπους με σώμα και νου να πρωταγωνιστούν. Κάποια στιγμή αυτοί θα αναλογιστούν πώς πρέπει να ζουν. Ετσι, ο συγγραφέας θα μας εισαγάγει στις έννοιες της ηθικής, του Καλού και του Κακού, της ελευθερίας και των δεσμεύσεων. Σε αυτή την πορεία θα έρθει αντιμέτωπος με προβλήματα που ανακαλούν ερωτηματικά για το πώς δημιουργήθηκε ο κόσμος και θα φροντίσει να τα απαντήσει με τον έναν ή τον άλλον τρόπο.

Η τζαμαρία και οι παντόφλες
Εμπειρία και προνοητικότητα: οι δύο πλευρές της οικονομίας όπως τις ανέλυσε, σαν παραμύθι, ο Φρεντερίκ Μπαστιά το 1850

ΦΡΕΝΤΕΡΙΚ ΜΠΑΣΤΙΑ

Η σπασμένη τζαμαρία.

Η πολιτική οικονομία σε 12+1 παραμύθια

Μετάφραση Θάνος Σαμαρτζής.

Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2013,

σελ. 118, τιμή 10 ευρώ

Αν σπάσει μια τζαμαρία, ο ιδιοκτήτης θα στενοχωρηθεί και θα αναγκαστεί να φέρει τζαμά για να αποκαταστήσει τη ζημιά. Κάποιος θα του πει ότι δεν πρέπει να φωνάζει για τη ζημιά, γιατί έτσι θα πληρώσει τον εργάτη και θα κινηθεί η οικονομία. Η αντίθετη άποψη λέει ότι, αν δεν είχε σπάσει η τζαμαρία, ο ιδιοκτήτης θα μπορούσε να αντικαταστήσει τις φθαρμένες παντόφλες του, οπότε η οικονομία θα έπαιρνε μια άλλη τροπή ανάπτυξης. Αρα η οικονομία έχει διαφορετικές γωνίες πρόσληψης και εξαρτάται από την ανάγνωση των γεγονότων που κάνει ο καθένας.

Ο Μπαστιά σε ένα κείμενο που πρωτοέγραψε το 1850 αναλύει τις δύο κατευθύνσεις που διέπουν την οικονομία: την εμπειρία και την προνοητικότητα. Η εμπειρία κυβερνά αποτελεσματικά αλλά βάναυσα. Η προνοητικότητα μπορεί να μας οδηγήσει στο να αποφύγουμε τις βαριές συνέπειες αστόχαστων πράξεων. Σε δώδεκα κεφάλαια μελετά τις συνέπειες ορισμένων οικονομικών φαινομένων, αντιδιαστέλλοντας εικόνες που βλέπουμε προς αυτές που δεν βλέπουμε.

Ανάμεσα στα θέματα που διαπραγματεύεται, αυτά των μηχανών, της πίστωσης, των μεσαζόντων, των απολύσεων, της φορολογίας, των καλών τεχνών, των δημοσίων έργων, των αποικιών, της αποταμίευσης και της σπατάλης, του δικαιώματος στην εργασία και στο κέρδος. Για παράδειγμα, στο κεφάλαιο για το θέατρο και τις καλές τέχνες ασχολείται με το αν πρέπει το κράτος να ενισχύει τις τέχνες. Ολα είναι γραμμένα με παραβολικό τρόπο, σαν παραμύθι.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ