Γιώργος Βασιλείου
Μια σύγχρονη Οδύσσεια
Εκδόσεις Παπαζήση, 2013,
σελ. 517, τιμή 28,75 ευρώ

Η αυτοβιογραφία του πρώην προέδρου της Κύπρου Γιώργου Βασιλείου είναι βιογραφία πολλών ζωών, γιατί μαθαίνουμε πολλά για την Κύπρο του 20ού αιώνα μέσω της βιογραφίας όχι μόνο του ίδιου αλλά και άμεσων και εξ αγχιστείας συγγενών του. Στο πρώτο μέρος του βιβλίου ο Βασιλείου γράφει για τον πεθερό του Νίκο Γιαβόπουλο, γιατρό, συνδικαλιστή στη Λεμεσό και προπολεμικό στέλεχος του Κομμουνιστικού Κόμματος Κύπρου και στη συνέχεια, πιο αναλυτικά, εστιάζει στη ζωή του πατέρα του Βάσου Βασιλείου, γνωστού οφθαλμίατρου και ηγετικού στελέχους του ΑΚΕΛ, καθώς και της μητέρας του Φωφώς, επίσης στελέχους του ίδιου κόμματος.

Το δεύτερο μέρος εξιστορεί τη ζωή του ίδιου του συγγραφέα από τη γέννησή του (1931) ως το 1988, όταν εξελέγη πρόεδρος, καθώς και τη ζωή της συζύγου του Ανδρούλλας. Το τρίτο και μικρότερο μέρος περιλαμβάνει την απόφασή του να θέσει υποψηφιότητα για την προεδρία και την προεκλογική εκστρατεία του. Στους επόμενους δύο τόμους, που αναμένονται, ο Βασιλείου θα αναλύσει, μεταξύ άλλων, την εμπειρία του από τη θητεία του ως προέδρου (1988-1993), ως βουλευτή (1996-1999) και ως επίσημου διαπραγματευτή της ένταξης της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ενωση.
Ο πρώτος τόμος αφορά σε πολλές ζωές για έναν ακόμη λόγο. Ο Βασιλείου, 82 ετών σήμερα, υπήρξε φοιτητής με δράση στην Αριστερά, πανεπιστημιακός ερευνητής (διδάκτορας Οικονομικών του Πανεπιστημίου της Βουδαπέστης), σύμβουλος επιχειρήσεων, επιχειρηματίας, ενεργό μέλος διοικητικών, οικονομικών, εκπαιδευτικών και εκκλησιαστικών θεσμών της Κύπρου και Πρόεδρος της Δημοκρατίας.
Ασυνήθιστη πορεία


Σίγουρα αυτή δεν ήταν μια συνηθισμένη πορεία για έναν πολιτικό. Ούτε όμως οι γονείς του ήταν συνηθισμένοι άνθρωποι. Το 1949, ανταποκρινόμενος στην πρόσκληση του ΚΚΕ για αποστολή γιατρών στο βουνό, ο πατέρας του φεύγει μαζί με την οικογένειά του από τη Λεμεσό και φθάνει στο Βίτσι μέσω Παρισιού, Βουδαπέστης, Βελιγραδίου και Τιράνων. Στο μεταξύ είχε αφήσει την οικογένειά του στη Βουδαπέστη. Θα πρέπει να ήταν από τους τελευταίους που κατατάχθηκαν στον ΔΣΕ, γιατί έφθασε στον προορισμό του στα τέλη Μαΐου του 1949, ελάχιστους μήνες πριν από τη λήξη του Εμφυλίου! Ξανασυνάντησε την οικογένειά του στην Τασκένδη το 1950, όπου σταδιοδρόμησε ως οφθαλμίατρος.
Ο Γιώργος Βασιλείου ξεκινάει τη δική του «μικρή Οδύσσεια», όπως γράφει στο πέμπτο κεφάλαιο, πηγαίνοντας το 1948 από τη Λεμεσό στη Γενεύη και στη Βιέννη για σπουδές Οικονομικών, προτού καταλήξει στη Βουδαπέστη. Εκεί θα ζήσει δέκα χρόνια (1950-1960), θα δραστηριοποιηθεί στην Αριστερά, θα συμμετάσχει στην ουγγρική εξέγερση του 1956, θα διαφωνήσει με την καταστολή της από τους Σοβιετικούς και αργότερα θα φυλακιστεί και θα διαγραφεί από το τότε κυβερνών Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα της Ουγγαρίας για αντιστασιακή δράση.
Δημιουργική επιστροφή


Στις αρχές της δεκαετίας του 1960 ο ίδιος και οι γονείς του επιστρέφουν επιτέλους στην Κύπρο και ο Βασιλείου ξεκινά τα επαγγελματικά του βήματα. Το όγδοο και το έννατο κεφάλαιο του βιβλίου, στα οποία περιγράφει πώς δραστηριοποιήθηκε σε έναν εντελώς νέο για την Κύπρο (και τη Μέση Ανατολή) επιχειρηματικό κλάδο, δηλαδή το μάρκετινγκ και τις έρευνες αγοράς, είναι διδακτικά για το πώς μπορεί κάποιος να ξεκινήσει από το μηδέν.
Στα κεφάλαια αυτά υπάρχουν βέβαια και πάρα πολλές λεπτομέρειες για επιχειρηματικές συμφωνίες και έρευνες αγοράς που θα μπορούσαν να τοποθετηθούν σε υποσημειώσεις. Το σημαντικό για τον αναγνώστη είναι να διαπιστώσει πώς ένας άνθρωπος με ευστροφία, εργατικότητα και γνώσεις (ο Βασιλείου μιλάει πολλές ξένες γλώσσες) μπορεί να ιδρύσει και να διαμορφώσει σχεδόν μόνος του έναν ολόκληρο τομέα μιας εθνικής οικονομίας.
Το τελευταίο μέρος του βιβλίου, που καλύπτει το Κυπριακό και την προεκλογική εκστρατεία του, επιβεβαιώνει την κριτική στάση του Βασιλείου απέναντι στον μαξιμαλισμό άλλων, προγενέστερων και συγχρόνων του, κυπρίων πολιτικών. Σε ό,τι αφορά το Κυπριακό, για το οποίο πάντως θα άξιζε να διαβάσουμε πολύ περισσότερα σε αυτόν τον πρώτο τόμο, ο Λουκάς Τσούκαλης στον πρόλογό του συνοψίζει εύστοχα τη στάση του συγγραφέα: «Για τον Βασιλείου δεν φταίνε πάντα οι άλλοι». Σημαντική επίσης είναι η αξιολόγηση του ίδιου του Βασιλείου για τη στάση Ελλήνων και Κυπρίων στις προσπάθειες επίλυσης του Κυπριακού: «Η αναβολή στοιχίζει πάντοτε πολύ περισσότερο».
Ο συγγραφέας ασχολούνταν με τα κοινά προτού πάρει την απόφαση να θέσει υποψηφιότητα για την Προεδρία της Κύπρου. Η ιστορία της οικογένειάς του και του ιδίου τον έκαναν εν τέλει αποδεκτό από το ΑΚΕΛ, ενώ το επαγγελματικό του προφίλ ως κύπριου επιχειρηματία με διεθνή προβολή τον έκανε ελκυστικό στους κεντρώους και συντηρητικούς ψηφοφόρους. Στις εκλογές του 1988 υπερίσχυσε του Γλαύκου Κληρίδη με ποσοστό 51,6% έναντι 48,4%. Στον δεύτερο τόμο του έργου, που θα αρχίζει με την ανάληψη των προεδρικών καθηκόντων του, θα μάθουμε τη συνέχεια της σύγχρονης Οδύσσειας του Γιώργου Βασιλείου.
Ο κ. Δημήτρης Α. Σωτηρόπουλος είναι αναπληρωτής καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Πανεπιστημίου Αθηνών.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ