Αυτά που συμβαίνουν στο ΕΚΕΒΙ μοιάζουν να προέρχονται από το θέατρο του παραλόγου. «Ενα σπασμένο καράβι που πλέει ακόμα», θα περιγράψει, λίγο ποιητικά, τη σημερινή κατάσταση ένα στέλεχος του σημερινού ΕΚΕΒΙ. Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Λίγο προτού φύγει το 2013 ο υπουργός Πολιτισμού Κώστας Τζαβάρας «παραιτεί» τη Διεύθυνση και το ΔΣ του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου επικαλούμενος το (υπαρκτό) σκάνδαλο με τον διαγωνισμό βιβλίων για τη Φιλαναγνωσία και υπόσχεται, πρώτον, να περάσει όλες τις δραστηριότητες του Κέντρου στο Διεύθυνση Γραμμάτων του υπουργείου, δεύτερον, να διασφαλίσει τους εργαζομένους και, τρίτον, να διασώσει τα χρήματα του ΕΣΠΑ που αφορούσαν τη Φιλαναγνωσία και τη Διεθνή Εκθεση Βιβλίου.
Λίγο αργότερα, αρχές Φεβρουαρίου 2013, ο υπουργός Πολιτισμού διορίζει προσωρινό ΔΣ με σκοπό, όπως ανακοινώνει στα μέλη του ΔΣ ο σύμβουλος του Κ. Τζαβάρα, κ. Παναγιώτης Θανασούλας, να «εκκαθαριστεί» ο Οργανισμός και να περάσουν οι εργαζόμενοι στο αντίστοιχο τμήμα του υπουργείου Πολιτισμού.
Τέσσερις μήνες από την παραίτηση του προηγούμενου ΔΣ και τρεις μήνες από τον διορισμό του νέου (προσωρινού υποτίθεται) ΔΣ τίποτε απολύτως από όλα αυτά δεν έχει γίνει: οι εργαζόμενοι παραμένουν στο ΕΚΕΒΙ με μετέωρη τη νομική τους υπόσταση. Το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου δεν μπορεί να εκκαθαριστεί –όσοι γνωρίζουν από οικονομικά ξέρουν ότι η εκκαθάριση μιας εταιρείας απαιτεί τουλάχιστον έναν χρόνο. Το ΔΣ που υποτίθεται ότι θα οδηγούσε στην αυτοδιάλυση του ΕΚΕΒΙ δεν θέλει και δεν μπορεί να το διαλύσει για τρεις λόγους: πρώτον, γιατί η πλειοψηφία δεν συμφωνεί, δεύτερον, γιατί δεν υπάρχει αντιπρόταση τέτοια που να εξασφαλίζει τη συνέχεια ορισμένων δράσεων του Κέντρου και τρίτον, γιατί δεν υπάρχει σίγουρη νομική διαδικασία για αυτό.
Σήμερα, σιωπηλά, η ιδέα της «εκκαθάρισης» του ΕΚΕΒΙ έχει εγκαταλειφθεί. Το προσωρινό ΔΣ έπαψε να είναι προσωρινό και θα συνεχίσει να εργάζεται ως το τέλος της θητείας του, τον Δεκέμβριο του 2014. Το νομικό καθεστώς του Κέντρου και το μέλλον των εργαζομένων παραμένουν στον αέρα και αναζητούν την πολιτική βούληση που θα ξεμπλοκάρει τα πράγματα.

Εχει στεγνώσει οικονομικά
Ο υπουργός, παρ’ ότι διόρισε το προσωρινό ΔΣ, επέτρεψε σε ορισμένους συνδικαλιστές του ΣΕΚΒ να παρεμβαίνουν στο έργο του ΕΚΕΒΙ, να μπαινοβγαίνουν στα γραφεία, να απευθύνονται ανοίκεια και να παρενοχλούν τους εργαζομένους, να προφασίζονται ότι αυτοί είναι τώρα η εξουσία και με την όλη συμπεριφορά τους να διαιωνίζουν το χάος. Πρόκειται για τους ίδιους συνδικαλιστές που με μια επιδότηση 6.000 ευρώ, όπως λέγεται, διοργάνωσαν το πρόσφατο μεγαλεπήβολο σε σύλληψη «Συνέδριο για το Βιβλίο», μπροστά σε ένα κοινό δέκα-δεκαπέντε ατόμων καθημερινώς, από το οποίο απουσίαζαν οι εκδότες, οι συγγραφείς και οι διανοούμενοι, ενώ ο υπουργός την τρίτη ημέρα έμεινε ευχαριστημένος μιλώντας μπροστά σε ένα ακροατήριο δέκα ατόμων, τους οποίους πήρε μετά και τους πήγε σε ταβέρνα!
Το χάος διαιωνίζεται και στην προετοιμασία της Διεθνούς Εκθεσης Βιβλίου, για την οποία δουλεύουν οι εργαζόμενοι του ΕΚΕΒΙ εν μέσω πολλών δυσκολιών. Πριν από δυόμισι μήνες το ΔΣ της Ενωσης Ελληνικού Βιβλίου (που εκπροσωπεί ένα σημαντικό ποσοστό των σοβαρότερων και μεγαλύτερων εκδοτών) ζήτησε από τον υπουργό να παρέμβει στη διοργανώτρια HELEXPO ώστε να μειώσει τις τιμές των περιπτέρων για να μπορέσουν να ανταποκριθούν στα αυξημένα κόστη μιας συμμετοχής σε αυτήν.
Οι εκδότες παραπονούνται ότι το υπουργείο δεν απάντησε ποτέ σε αυτή την επιστολή. Παράλληλα είχε οριστεί μια τριμελής επιτροπή από τους εκδότες Γ. Κωνστανταρόπουλο (Μίνωας), Κ. Παπαδόπουλο (Ποταμός) και Γ. Νίκα (Νίκας) που θα διευκόλυνε τη διασύνδεση των εκδοτών με τους οργανωτές της Διεθνούς Εκθεσης Βιβλίου. Η επιτροπή αυτή χάθηκε στις συνδικαλιστικές αντιθέσεις των μελών της και στις παρεμβάσεις των άτυπων συμβούλων του υπουργού με αποτέλεσμα να παραιτηθεί ο Γ. Κωνστανταρόπουλος και η επιτροπή να πάψει να λειτουργεί. Στο μεταξύ οι συνδικαλιστές του ΣΕΚΒ, σύμφωνα με πληροφορίες, ετοιμάζονται να αναλάβουν, φαντάζομαι με το αζημίωτο, το γραφείο Τύπου της Διεθνούς Εκθεσης Βιβλίου στη Θεσσαλονίκη!
Ματαιώσεις και αβεβαιότητες
Η Εκθεση Παιδικού Βιβλίου, που γινόταν στις εγκαταστάσεις της HELEXPO στο Μαρούσι, από τις πιο επιτυχημένες πρωτοβουλίες του ΕΚΕΒΙ, ματαιώθηκε για εφέτος και είναι άγνωστο αν θα μπορέσει ποτέ να ξαναγίνει. Αγνωστο είναι επίσης το αν η Διεθνής Εκθεση Βιβλίου στη Θεσσαλονίκη θα μπορέσει να συνεχίσει μετά το 2014, οπότε και τελειώνει το πρόγραμμα ΕΣΠΑ, στο οποίο έχει ενταχθεί. Το σίγουρο είναι ότι εφέτος θα πραγματοποιηθεί με μεγάλη συμμετοχή, αφού βρέθηκε τελικά, κάτω από το τραπέζι, ένας τρόπος να φθηνύνουν τα περίπτερα και να υπάρξουν πάνω από 200 συμμετοχές.
Το πρόγραμμα της, σαφώς μικρότερο και ασαφές σε ορισμένες πλευρές του, αναμένεται να το δούμε. Κάποιες συμμετοχές ξένων συγγραφέων είναι αξιόλογες: οι Τζόναθαν Κόου, Αντριου Κρούμι, Μίκαελ Αρντίτι, οι μπεστσελερίστες Ντέιβιντ Νίκολς και Βικτόρια Χίσλοπ κ.ά. Η διοργάνωσή της έχει αφεθεί στα χέρια των εργαζομένων του ΕΚΕΒΙ με τη βοήθεια του προσωρινού ΔΣ και είναι το μόνο πράγμα που λειτουργεί αυτή τη στιγμή. Εχει ανακοινωθεί επίσης ότι θα συνεχιστεί το πρόγραμμα Φράσις (γ’ φάση) ενώ η ΒΙΒΛΙΟΝΕΤ ενημερώνεται καθημερινά.
Το ταμείον είναι μείον
Το ΕΚΕΒΙ έχει στεγνώσει οικονομικά. Στον τακτικό προϋπολογισμό έχουν εγγραφεί 835.000 ευρώ για τη λειτουργία του αλλά το υπουργείο αρνείται να του τα παραχωρήσει ώστε να μπορέσει να εκπληρώσει τις τρέχουσες υποχρεώσεις του. Εκφράζονται σκέψεις είτε ότι τα χρήματα αυτά είναι λογιστικά και δεν υπάρχουν στο ταμείο είτε ότι ο υπουργός έχει κάποια άλλα σχέδια. Παράλληλα το ΕΚΕΒΙ έχει χάσει ήδη 150.000 ευρώ τα οποία θα μπορούσε να πάρει από τις δημόσιες επενδύσεις, γιατί έπρεπε ως τις 28 Δεκεμβρίου 2012 να είχε καταθέσει τη σχετική αίτηση –κάτι που δεν μπόρεσε να γίνει καθώς δεν υπήρχε ΔΣ να το υποστηρίξει.
Το πρόγραμμα της Φιλαναγνωσίας, για το οποίο υπήρχαν χρήματα από το ΕΣΠΑ, μετά την αποπομπή-παραίτηση της Επιτροπής που το έτρεχε, έχει ουσιαστικά παγώσει. Κανονικά θα έπρεπε να διοριστεί νέα επιτροπή, να προκηρυχθεί και πάλι διαγωνισμός κ.λπ., αλλά τίποτε δεν έχει γίνει.
Οι εργαζόμενοι του ΕΚΕΒΙ βρίσκονται σε απόγνωση. Χρήματα για να πληρωθούν τον επόμενο μήνα δεν υπάρχουν. Νομικώς βρίσκονται εδώ και χρόνια στον αέρα καθώς κανένας διευθυντής του ΕΚΕΒΙ και κανένας υπουργός Πολιτισμού δεν φρόντισε να φτιάξει Οργανισμό, έτσι ώστε οι εργαζόμενοι να έχουν νομική κάλυψη. Σχεδόν κάθε ένας από αυτούς έχει και διαφορετικό καθεστώς εργασίας και το μέλλον τους είναι αβέβαιο. Ωστόσο αυτοί είναι οι μόνοι που έχουν τεχνογνωσία και αυτή τη στιγμή οι μόνοι που δουλεύουν.
Οι φήμες για τον Κυριάκο Μητσοτάκη
Μέσα σε αυτό το χάος η πρώην διευθύντρια του ΕΚΕΒΙ υπόσχεται να επιστρέψει –«Μόλις φύγει αυτός ο υπουργός, θα ξαναβρεθώ εκεί» φέρεται να λέει. Αν και είχε καταφέρει να λειτουργεί το ΕΚΕΒΙ, δεν φαίνεται να είναι άμεμπτη. Σύμφωνα με πληροφορίες, όσοι έψαξαν τα προηγούμενα προγράμματα βρήκαν πολλή ακαταστασία και πολλούς ευνοούμενους συγγραφείς. «Yπάρχουν κάποιοι που δεν έχουν λείψει ούτε από ένα πρόγραμμα» θα πει κάποιος που ξέρει καλά.
Το μέλλον του ΕΚΕΒΙ είναι αόρατο, αφού κανένας δεν μπορεί να το προδιαγράψει. Κυοφορούν διάφορες ιδέες: Η επόμενη πολιτική ηγεσία να δημιουργήσει εξαρχής ένα νέο ΕΚΕΒΙ, με εσωτερικό κανονισμό και οργανόγραμμα και με χάραξη μιας συγκεκριμένης στρατηγικής. Μια άλλη ιδέα είναι να δημιουργηθεί ένα νέο ΕΚΕΒΙ, αυτόνομο, μικρότερο, με λιγότερους εργαζομένους, που θα λειτουργήσει στο πλαίσιο της συνεργασίας δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Αλλά προς το παρόν αυτά είναι σχέδια στον αέρα.
Στο περιστύλιο της Βουλής, αλλά και στο υπουργείο Παιδείας, κυκλοφορεί ήδη η φήμη ότι ο κ. Κ. Τζαβάρας είναι κομμένος από χέρι με την πρώτη ευκαιρία και ότι ο κ. Κυριάκος Μητσοτάκης ετοιμάζει το υπουργικό του κοστούμι. Σε μια τέτοια περίπτωση, το υπουργείο Πολιτισμού δεν είναι απίθανο να αυτονομηθεί και πάλι. Μόνο που ο επόμενος υπουργός Πολιτισμού θα έχει να παλέψει όχι μόνο με το υπάρχον χάος, αλλά και με τον χρόνο, που όσο περνάει επιδεινώνει τις καταστάσεις.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ