Την ώρα που η δημοκρατία τείνει να εξελιχθεί σε οικουμενική αξία, περνά κρίση και αμφισβητείται. Το πρόσωπο της κοινωνίας της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης του 21ου αιώνα είναι ριζικά διαφορετικό από εκείνο της εποχής του Θουκυδίδη. Πόσο πειστικός είναι ο εκδημοκρατισμός που συνοδεύεται από στρατιωτική δράση; Είναι ακόμη η δημοκρατία επιθυμητή; Οι απαντήσεις του παρελθόντος δεν ικανοποιούν πλέον και τίθεται το ερώτημα: «Θα ήταν πράγματι πλήγμα αν η δημοκρατία παρέδιδε το πνεύμα εν μέσω σπασμών;».
Αυτό διερωτάται ο Αυστραλός Τζον Κιν, μία από τις ηγετικές φυσιογνωμίες της εποχής μας στον χώρο των πολιτικών επιστημών. Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ, δραστήριος μπλόγκερ και διανοούμενος ενεργός στον δημόσιο διάλογο, μελετά συστηματικά την εξέλιξη της δημοκρατίας. Ο ολιγοσέλιδος τόμος με τίτλο Γιατί δημοκρατία;, που κυκλοφορεί από τη Νεφέλη, αποτελεί μέρος της ογκώδους ιστορικής μονογραφίας του για τη ζωή και τον θάνατο της δημοκρατίας (The Life and Death of Democracy, Simon & Schuster, Λονδίνο/Νέα Υόρκη, 2009).
Αφήνοντας κατά μέρος την άμεση δημοκρατία της αρχαιότητας και την αντιπροσωπευτική δημοκρατία των νεότερων χρόνων, ο συγγραφέας επικεντρώνεται εδώ σε αυτό που αποκαλεί «δημοκρατία υπό παρατήρηση», τη δημοκρατία των μεταπολεμικών χρόνων, στην οποία όσοι λαμβάνουν τις αποφάσεις, κυβερνητικοί και μη κυβερνητικοί αξιωματούχοι, υποβάλλονται διαρκώς σε δημόσια επιτήρηση και έλεγχο. Είναι η δημοκρατία που γεννήθηκε από την πεποίθηση ότι «οι εκλογές σε τακτά χρονικά διαστήματα, ο ανταγωνισμός μεταξύ των κομμάτων και οι κοινοβουλευτικοί θεσμοί δεν επαρκούν για να αντιμετωπιστούν οι δαίμονες της ανεξέλεγκτης εξουσίας».
Σε αυτή τη νέα εποχή έχει γίνει αντιληπτό ότι η δημοκρατία δεν αποτελεί αφηρημένο στατικό ιδεώδες αλλά εξελισσόμενη πραγματικότητα που τρέφεται από τις ατέλειές της και η οποία «πρέπει καθημερινά να αποδεικνύει ότι είναι… δημοκρατία», υπογραμμίζει ο Κιν. Δίνουν οι μηχανισμοί της δημοκρατίας υπό παρατήρηση εγγυήσεις για διαφάνεια, ισότητα και δικαιοσύνη, ελπίδα για μια ζωή απαλλαγμένη από τη βία και τη σκληρότητα σε οικουμενική κλίμακα;
Δεν γνωρίζουμε τις απαντήσεις, παραδέχεται ο συγγραφέας και υπενθυμίζει ότι η δημοκρατία δεν εξαντλείται σε θεσμούς, σε διαδικασίες, σε αποτελέσματα. Η μακρόχρονη ενασχόλησή του με το ζήτημα του αποκάλυψε πως η διαχρονική γοητεία της δημοκρατίας βρίσκεται στο ότι υπήρξε, και εξακολουθεί να είναι, ένας καινοτόμος τρόπος ζωής, για τον οποίο αγωνίστηκαν εξίσου θεοσεβούμενοι χριστιανοί και άθεοι επαναστάτες, γάλλοι πολιτικοί και αγροτόπαιδα από την Κίνα, μουσουλμάνοι λόγιοι του 9ου αιώνα αλλά και αμερικανίδες γιαγιάδες του 21ου.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ