Ο καινούργιος ήρωας του Ιαν Ράνκιν, ο οποίος εξέδωσε το πρώτο του μυθιστόρημα το 1986 και ως συγγραφέας καθιερώθηκε το 1987 με το Knots and crosses που είχε ήρωα τον επιθεωρητή Τζον Ρέμπους, του οποίου η καριέρα τερματίστηκε το 2007 με το Exit Music (Τελευταίο τραγούδι για τον Ρέμπους), είναι ο Μάλκολμ Φοξ, ο αποκαλούμενος από τους συναδέλφους του «Αλεπού». Με τον Φοξ, που ανήκει στην υπηρεσία έρευνας καταγγελιών και ανάρμοστης συμπεριφοράς (παρακολουθεί τις κινήσεις και τη συμπεριφορά των αστυνομικών), ο Ράνκιν επιχειρεί να ανανεώσει το ενδιαφέρον του αναγνωστικού του κοινού και ταυτόχρονα να θίξει πολιτικά και κοινωνικά ζητήματα.
Η δράση του νέου του μυθιστορήματος, Η δικαίωση του αίματος (πρωτότυπος τίτλος The impossible dead), εκτυλίσσεται στο Εδιμβούργο και στο Κερκόντι, μια παραθαλάσσια πόλη κοντά στο Φάιφ, όπου ο Φοξ και η ομάδα του ερευνούν αν οι αστυνομικοί της περιοχής καλύπτουν τον διεφθαρμένο συνάδελφό τους Πολ Κάρτερ, ο οποίος κατηγορήθηκε για εκμετάλλευση γυναικών, φυλακίστηκε, αλλά απολύθηκε πρόσφατα.
Βασικός κατήγορος στη δίκη του ήταν ο θείος του Αλαν Κάρτερ, πρώην αστυνομικός. Οταν αυτοκτονεί ο Κάρτερ με το όπλο του, ορισμένοι θεωρούν ότι δολοφονήθηκε και όλες οι υποψίες πέφτουν πάνω στον ανιψιό του, οπότε ο Φοξ αναγκάζεται να στραφεί στο παρελθόν, το 1985, και να ερευνήσει τον φόνο του Φράνσις Βέρναλ, ενός δικηγόρου, «ακτιβιστή και πατριώτη», πρώην κομμουνιστή, πρώην οπαδού των Εργατικών, μέλους εθνικιστικής οργάνωσης που επεδίωκε την ανεξαρτησία της Σκωτίας από τη Βρετανία.
Ο Βέρναλ βρέθηκε νεκρός μέσα στο αυτοκίνητό του με μία σφαίρα στο κεφάλι. Αρχικά, γράφτηκε πως επρόκειτο για αυτοκτονία: το αγαπημένο του σκωτσέζικο εθνικό κόμμα δεν πήγαινε καλά στις δημοσκοπήσεις, άρα δεν μπορούσε να δει το όνειρό του για μια σοσιαλιστική σκωτσέζικη δημοκρατία να πραγματοποιείται και αυτοχειριάστηκε. Πολύ ρομαντική αιτία για αυτοκτονία, ωστόσο η έρευνα έδειξε πως επρόκειτο για δολοφονία. Τώρα ο Φοξ πρέπει να συνδυάσει τα ευρήματα της έρευνας για τα δύο εγκλήματα, που εμφανώς συνδέονται μεταξύ τους, ώστε να λύσει το μυστήριο.
Οι ιδεολόγοι που έγιναν εγκληματίες
Οπως στο προηγούμενο μυθιστόρημά του, Σκοτεινή πλευρά, έτσι και εδώ ο Ράνκιν επιχειρεί να συνδέσει την πολιτική με την ιστορία της πατρίδας του. Θυμίζει ότι τη δεκαετία του 1980 στη Σκοτία είχαν δημιουργηθεί μερικές εθνικιστικές οργανώσεις και κάποιοι θερμόαιμοι, θέλοντας να προκαλέσουν πονοκέφαλο στη βρετανική κυβέρνηση, έκαναν βομβιστικές επιθέσεις στο Λονδίνο, στη Γλασκόβη και αλλού, ενώ έστελναν γράμματα-βόμβες στην πρωθυπουργό Μάργκαρετ Θάτσερ, στο Κοινοβούλιο και στη βασίλισσα.
Υπήρχε επίσης ο Σκωτσέζικος Εθνικός Απελευθερωτικός Στρατός, κατά τα πρότυπα του ΙRΑ, και οι Κομάντος της Μαύρης Σοδειάς, ενώ είχαν γίνει αρκετές ληστείες σε τράπεζες, ώστε να χρηματοδοτηθεί ο απελευθερωτικός αγώνας. Ελάχιστοι πίστευαν εκείνη την εποχή ότι θα ζούσαν για να δουν στην εξουσία το Σκωτσέζικο Εθνικό Κόμμα, το οποίο υποστήριζε μόνο το 15% του πληθυσμού της Σκωτίας.
Στην εκλογική αναμέτρηση της 5ης Μαΐου 2011, το κόμμα πήρε 44% και 69 έδρες σχηματίζοντας αυτοδύναμη κυβέρνηση, κάτι που του δίνει τη δυνατότητα να προκηρύξει δημοψήφισμα με το ερώτημα της ανεξαρτησίας της Σκωτίας από το Ηνωμένο Βασίλειο. Στις 11 Ιανουαρίου του 2012 η κυβέρνηση εκδήλωσε την πρόθεσή της να πραγματοποιήσει το δημοψήφισμα τον Σεπτέμβριο του 2014, που θα έχει όμως μόνο συμβουλευτικό χαρακτήρα.
Αυτό που κυρίως θέλει να τονίσει ο συγγραφέας είναι η μετάλλαξη ορισμένων επαναστατών-ιδεολόγων σε κοινούς εγκληματίες, καθώς ορισμένα μέλη των εθνικιστικών οργανώσεων, εκτός από την εμπλοκή τους σε δολοφονίες, υπεξαίρεσαν τα χρήματα που είχαν παρθεί από τις τράπεζες και προορίζονταν για την αγορά όπλων και εκρηκτικών. Επίσης, αποκαλύπτει ότι στις γραμμές των εθνικιστών της Σκωτίας (όπως συνέβη και με εκείνους της Ιρλανδίας) είχαν εισδύσει πράκτορες των μυστικών υπηρεσιών, κυρίως της ΜΙ5.
Αναφορικά με τη σημερινή Σκωτία, ο Ράνκιν μας πληροφορεί ότι αντιμετωπίζει οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα – όπως άλλωστε και η Αγγλία -, καθώς τα μαγαζιά κλείνουν το ένα μετά το άλλο. Στο Κάρμαντι, διαβάζουμε, υπάρχουν άνθρωποι που θα έπρεπε να δουλεύουν, αλλά είναι «χασομέρηδες», «μέθυσοι» και «αλητόβιοι», ενώ κάθε αμάξι που κυκλοφορεί στους δρόμους είτε είναι κλεμμένο είτε το οδηγεί έμπορος ναρκωτικών.
Eπαινος οφείλεται στη μεταφράστρια Βάσια Τζανακάρη, υπεύθυνη και για τις χρήσιμες σημειώσεις του τέλους, που βοηθούν τον αναγνώστη στην κατανόηση της σκωτσέζικης πραγματικότητας.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
