Ατίθασος, εγωπαθής αλλά και παθιασμένος και ευαίσθητος όσο ελάχιστοι, ο Μαγιακόφσκι προκαλούσε τον θαυμασμό και τον φθόνο όσο ζούσε, για να προκαλέσει με την αυτοκτονία του ποικίλες εικασίες: είχε απογοητευθεί πολιτικά σε τέτοιον βαθμό που να θελήσει να φύγει από τη ζωή με το ίδιο του το χέρι; Ηταν αυτό που λέμε αυτοκτόνος και η πολιτική του στράτευση συνιστούσε απλώς το περίβλημα της αληθινής του φύσης; Περνούσε δημιουργική κρίση; Ζούσε κάποια βαθιά ερωτική απογοήτευση; Γιατί αποφάσισε να αυτοκτονήσει; Και τελικά, τι σημασία έχει;
«Βέβαιοι είμαστε μόνο για ό,τι έγινε. Αλλά μπορούμε να κάνουμε μια υπόθεση ότι τα χρόνια που έρχονταν εύκολα δεν θα ήταν» γράφει ο Μήτσος Αλεξανδρόπουλος στο εκτενές βιβλίο του για τον ποιητή, Ο Μαγιακόφσκι. Τα εύκολα και τα δύσκολα. Ο τίτλος είναι ενδεικτικός: Τα «εύκολα» είναι τα γεγονότα. Τα «δύσκολα» ανάγονται στα βαθύτερα αίτια που αφορούν όχι μόνο την ψυχοσύνθεση του Μαγιακόφσκι αλλά και την ουσία του έργου του, και ειδικότερα τα όσα νέα «εκόμιζε εις την τέχνη». Αυτά ερευνά με διεισδυτικό τρόπο ο Αλεξανδρόπουλος, βαθύς γνώστης της ρωσικής λογοτεχνίας και της εποχής.
Ο Μαγιακόφσκι αυτοκτόνησε το 1930 και αμέσως έπεσε σιωπή πάνω στο έργο του. Πέντε χρόνια αργότερα ο Στάλιν τον ανακήρυξε τον μεγαλύτερο ποιητή της σοβιετικής εποχής. (Αυτός ήταν «ο δεύτερος θάνατός του» είπε ο Παστερνάκ.) Με την κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού προέκυψαν νέοι επικριτές, ανάμεσα στους οποίους και ο Γιόζεφ Μπρόντσκι. Αλλά το έργο είναι πάνω από αυτά. Και όπως μου είχε πει κάποτε ο ρώσος αντιφρονών συγγραφέας Αλεξάντρ Γκένις, «ό,τι έμαθε ο Μπρόντσκι για τη ρίμα το οφείλει στον Μαγιακόφσκι».
Ο Μήτσος Αλεξανδρόπουλος ερεύνησε το έργο, την εποχή, την προσωπικότητα και τη σπουδαία ποίηση αυτού του παθιασμένου αυθάδη, ενσωματώνοντας στο βιβλίο και αρκετά ποιήματα που μετέφρασε ο ίδιος. Με νηφαλιότητα αλλά και θέρμη και αγάπη.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
