Paul
Cartledge
Η αρχαία ελληνική πολιτική σκέψη στην πράξη
Μετάφραση Ευάγγελος Κεφαλλονίτης
Εκδόσεις Λιβάνη, 2011,
σελ. 314, τιμή 14 ευρώ

Μπορούµε να διδαχθούµε από την αρχαία ελληνική πολιτική σκέψη και πρακτική ώστε να βελτιώσουµε τη λειτουργία των σηµερινών δηµοκρατικών πολιτευµάτων; Αυτό το ερώτηµα θέτει ο καθηγητής του Κέιµπριτζ, επίτιµος δηµότης Σπαρτιατών, επίτιµος διδάκτωρ του Οικονοµικού Τµήµατος του Πανεπιστηµίου Θεσσαλίας και πολύ γνωστός από τα προη γούµενα βιβλία του (όπως το Θερµοπύλες ) Πολ Κάρτλετζ, στο νέο του βιβλίο.

Καλύπτει την περίοδο από τον προϊστορικό ελληνικό κόσµο, την οµηρική εποχή, αρχαϊκή, κλασική, µε ιδιαίτερη ανάλυση των µεταρρυθµίσεων των Σόλωνα, Κλεισθένη, Εφιάλτη και Περικλή, καθώς και τις εξελίξεις στην πολιτική θεωρία των Σωκράτη, Ξενοφώντα, Πλάτωνα, Ισοκράτη και Αριστοτέλη. Συνεχίζει µε τη σπαρτιάτικη επανάσταση των Αγη ∆’ και Κλεοµένη Γ’ και τη λιγότερο γνωστή περίοδο της ρωµαϊκής κατάκτησης όπως αντικατοπτρίζεται στα γραπτά του Πλούταρχου.

«Εικονοκλαστική» είναι η θέση του για τη δίκη του Σωκράτη. Υποστηρίζει ότι, για τα δεδοµένα µιας εποχής όπου η Αθήνα διήνυε µια ταραγµένη περίοδο, έχοντας πριν από τέσσερα χρόνια απαλλαγεί από τους 30 Τυράννους και ζώντας ακόµη µε το πλήγµα του Πελοποννησιακού Πολέµου, η καταδίκη του Σωκράτη ήταν δίκαιη τόσο ως προς την «ηθική» (η εισαγωγή «νέων» θεοτήτων ή αθεΐα, ή «θρησκευτική µόλυνση», υπαίτια για τις συµφορές που τους είχαν βρει) όσο και ως προς την «πολιτικοηθική» της διάσταση, δηλαδή «ο Σωκράτης δίδαξε τους “αντιδηµοκράτες” τυράννους (Κριτία κ.λπ.), άρα τους δίδαξε πώς να γίνουν προδότες».

Στο κεφάλαιο 11 αναφέρεται στις σηµερινές δηµοκρατίες δίνοντας δύο ελληνικά παραδείγµατα: Το πόσο µη υπόλογη είναι η ελληνική πολιτική εξουσία στους πολίτες φαίνεται από τον περίφηµο νόµο περί ευθύνης υπουργών (που συνέταξε ο κ. Βενιζέλος), ο οποίος ουσιαστικά εξασφαλίζει ατιµωρησία στους πολιτικούς ακόµη και για φαινόµενα διαφθοράς κ.λπ. Ενας τέτοιος νόµος θα ήταν αδιανόητος για την αρχαία δηµοκρατία.

Το δεύτερο είναι η ηθική στην πολιτική και η πλήρης λογοδοσία, που φαίνεται να έχουν καταργηθεί πλήρως στη σύγχρονη Ελλάδα. Παράδειγµα, το πρόσφατο τέλος ακινήτων, ανήθικη πολιτική, γιατί µετακυλίζει το βάρος της προσαρµογής από τους υπαίτιους, το ∆ηµόσιο, στους µη υπαίτιους, τη µεγάλη πλειοψηφία των πολιτών.

Ο κ. Νίκος Κυριαζής είναι συγγραφέας, καθηγητής του Οικονοµικού Τµήµατος του Πανεπιστηµίου Θεσσαλίας.


ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ