Ο Γιώργος Χατζηστεργίου είναι πολιτικός μηχανικός. Το βιβλίο του Η γη τρέμει! Ανθρωποι και κατασκευές σε έναν κόσμο που αλλάζει (εκδόσεις Αλεξάνδρεια) έχει σχέση με το χτισμένο περιβάλλον. Εχει σχέση όμως και με το γκρεμισμένο ή το κατεδαφισμένο περιβάλλον, όπως ίσως μας αφήνει να καταλάβουμε ο τίτλος του. Και από την άποψη αυτή είναι ένα βιβλίο πολύ επίκαιρο, αφού λειτουργεί ως μεταφορά ή ως αλληγορία για την Ελλάδα που τρέμει ή για την Ελλάδα που βρίσκεται κιόλας σε ένα περιβάλλον καταστροφής.
Το μεταπολεμικό ελληνικό θαύμα (αν είναι συμβατές αυτές οι δύο λέξεις) στηρίχτηκε στην περίφημη αντιπαροχή του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Σε αυτό το περίφημο «χτίστε, χτίστε, χτίστε» που μπορεί να έδωσε ικανοποιητική στέγη- με όλες τις ανέσεις των διαμερισμάτων- στους κακοστεγασμένους Ελληνες των αστικών κέντρων, αλλά ουσιαστικά κατέστρεψε τις πόλεις και δημιούργησε τις μικροαστικές μάζες των μικροϊδιοκτητών της αντιπαροχής. Η πολυκατοικία είναι η θριαμβεύουσα κατασκευαστική μορφή στη μετεμφυλιακή Ελλάδα, που ισοπέδωσε οτιδήποτε άλλο- κτίσμα, περιβάλλον, οικιστικό σύνολο. Και οι ελπίδες που δημιούργησε το 2004 για κάτι διαφορετικό εξανεμίστηκαν γρήγορα, όπως μας θύμισε ο καθηγητής της Αρχιτεκτονικής Νίκος Καλογεράς στην παρουσίαση του βιβλίου την περασμένη Δευτέρα, στο Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών, με συμπαρουσιαστές τον καθηγητή- πολιτικό μηχανικό Θεοδόση Τάσιο και τον καθηγητή Ιστορίας Βασίλη Κρεμμυδά. Δεν ήταν τυχαία η συνύπαρξη των τριών αυτών καθηγητών. Η ιστορία, η οικονομία και η κοινωνική δομή της μεταπολεμικής Ελλάδας καθρεφτίζεται στο χτισμένο περιβάλλον- αυθαίρετο και μη-, έτσι ώστε αυτό να λειτουργεί σαν βασική πηγή για την κατανόηση της ελληνικής κοινωνίας.
Κατασκευή, καταστροφή, απειλή είναι τρεις λέξεις-κλειδιά που διατρέχουν όλο το βιβλίο του Γιώργου Χατζηστεργίου. Κυριάρχησαν και στη συζήτηση στο Ιδρυμα Ερευνών. Ο συγγραφέας μάς θύμισε πως όταν οι ηττημένοι και παραδομένοι Γάλλοι, στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, προετοίμαζαν σχέδια για την αναγέννηση της χώρας τους, τα μέλη της εξόριστης ελληνικής κυβέρνησης στην Αίγυπτο ενδιαφέρονταν μόνο αν θα τους διατηρήσουν και σε ποιες θέσεις οι εγγλέζοι πάτρωνές τους. Νοιάζονταν για τις θέσεις και όχι για το μέλλον της χώρας.
Τώρα ζούμε και πάλι σε συνθήκες καταστροφής. Αλλά καταστροφή δεν είναι το τέλος. Επειτα απ΄ αυτήν υπάρχει μια καινούργια αρχή. Δυστυχώς στη σημερινή ελληνική πραγματικότητα η καταστροφή μοιάζει να μην ακολουθείται από ένα αναγεννημένο αύριο. Η ρητορική της εξουσίας, που γεννά αβεβαιότητα και ανασφάλεια στον καθένα από εμάς, εξαντλείται στο τι θα γίνει χθες ή έστω και σήμερα. Κανένας σχεδιασμός για το τι θα γίνει μετά, όταν θα έχουν φύγει οι γραφειοκράτες του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, όταν ο μηχανισμός στήριξης της Ευρωπαϊκής Ενωσης θα έχει ξεσφίξει τα μπουλόνια του. Θα λογοδοτήσουν κάποιοι; Θα αποκτήσουμε μια δημόσια διοίκηση στιβαρή; Ποια θα είναι η παραγωγική βάση της χώρας; Η καινοτομία θα γίνει μέλημα και στόχος; Προς το παρόν, η Ελλάδα εξακολουθεί να τρέμει.
