Με στεναγμούς είχε ανοίξει η Εκθεση Βιβλίου της Λειψίας καθώς εφέτος είχαν δηλώσει συμμετοχή 300 εκδότες λιγότεροι και ο εκθεσιακός χώρος είχε συρρικνωθεί κατά δύο χιλιάδες τετραγωνικά μέτρα. Αριθμητικοί προάγγελοι της εισβολής της οικονομικής κρίσης και στον χώρο του βιβλίου; Οχι, η έκθεση έκλεισε, την περασμένη Κυριακή, με 18.000 περισσότερους επισκέπτες απ΄ ό,τι πέρυσι. Την ανακούφιση έφερε ο μαγικός αριθμός 1,7%: τόσο αυξήθηκε το πρώτο δίμηνο του 2009 σε σύγκριση με πέρυσι ο τζίρος του βιβλίου.

Και τώρα που ξέρουμε ότι το πλαίσιο παραμένει προς το παρόν ακλόνητο παρά τους πονηρούς καιρούς, ας θέσουμε το δικό μας καίριο ερώτημα: Υπήρξε στη Λειψία ένας σοβαρός οίκος των γερμανόφωνων χωρών που να προτείνει στους αναγνώστες το καινούργιο βιβλίο ενός έλληνα συγγραφέα; Ναι, υπήρξε. Ο Diogenes της Ζυρίχης προτείνει αυτή την άνοιξη το φρεσκοτυπωμένο βιβλίο του Πέτρου Μάρκαρη Παλιά,πολύ παλιά που κυκλοφόρησε με τίτλο Η παραμάνα – ο έβδομος τίτλος του συγγραφέα στα γερμανικά. Παρών στη Λειψία και ο συγγραφέας. Ο Μάρκαρης είτε εκθέτει τις απόψεις του για την ενδεχόμενη έλευση ενός Ελληνα Μπερλουσκόνι στην εκπομπή «Γαλάζιος καναπές» του 2ου Προγράμματος της Γερμανικής Τηλεόρασης, είτε μιλάει το βράδυ σε μια αίθουσα για τη γριά μαγείρισσα που είχαν στο σπίτι στην Κωνσταντινούπολη όταν ήταν παιδί κερδίζει: ένας συγγραφέας που επιζητεί την επικοινωνία, που νιώθει άνετα με το κοινό, που ανταποκρίνεται στις προσδοκίες που προκάλεσαν τα πρώτα βιβλία του. Ο αστυνόμος Χαρίτος έχει κιόλας τη θέση του στο πάνθεον των ηρώων της αστυνομικής λογοτεχνίας.

Στη Λειψία παρουσιάστηκε και το εικονογραφημένο παραμυθάκι για παιδιά άνω των τεσσάρων ετών της Κλοτίλντε Μπίλερ με τίτλο Ταξίδι στον Νότο. Η οικογένεια Βούντερμαν κάνει διακοπές σε ένα ελληνικό νησί και όλοι είναι ευτυχισμένοι εκτός από τη μαμά που έχασε τα κόκκινα παπούτσια της και τώρα έχει πεισμώσει και δεν ξέρει με τι να φορέσει το κόκκινο φόρεμά της. Μόνο όταν η άνεση και χαλάρωση του ελληνικού περιβάλλοντος εμβολιάσουν και τη μαμά, θα συμπληρωθεί η οικογενειακή ευτυχία: η μαμά θα εξέλθει με κόκκινο φόρεμα και καφέ παπούτσια! Το ζήτημα είναι αν η ελληνική χαλάρωση βοηθάει και σε γερμανικό περιβάλλον. Παράδειγμα: το κατ΄ ευφημισμόν ελληνικό περίπτερο στη Λειψία, μια μικρή καμπίνα που νοικιάστηκε από την ΠΟΕΒ, λόγω έλλειψης κονδυλίων παρέμεινε χωρίς πλήρωμα και διακοσμήθηκε από το Ελληνικό Ιδρυμα Πολιτισμού με φυλλάδια του 2001, όταν η Ελλάδα ήταν τιμώμενη χώρα στη Διεθνή Εκθεση Βιβλίου της Φραγκφούρτης! Η λαμπρή εκείνη ελληνική εμφάνιση που δεν άφησε κανέναν μακροπρόθεσμο απόηχο εξελίσσεται σε μοιραία εμπειρία. Και ο Νίκος Θέμελης προσεκλήθη στη Λειψία και συμμετέσχε στη σειρά εκδηλώσεων Μικρές Γλώσσες- Μεγάλες Λογοτεχνίες με εχέγγυο τη γερμανική έκδοση της Ανατροπής από τον οίκο Ρiper το 2001, ένα εγχείρημα ωστόσο που έμεινε χωρίς συνέχεια.

Αλλά βεβαίως η έκθεση ίσως και να μην αντελήφθη καν την ελληνική πενία. Γιατί η επανάσταση της Λειψίας έγινε αλλού: στον τομέα του ηλεκτρονικού βιβλίου. Η Ομοσπονδία Γερμανών Εκδοτών έθεσε σε λειτουργία στο Διαδίκτυο την πλατφόρμα libreka, από την οποία ο αναγνώστης μπορεί να αγοράζει ηλεκτρονικά βιβλία. Στα «ράφια» της η πλατφόρμα διαθέτει ήδη 100.000 τίτλους. Την ίδια στιγμή η Sony κυκλοφόρησε στη γερμανική αγορά την αναγνωστική συσκευή Reader, παχιά σαν σοκολάτα αλλά με χωρητικότητα από 150 ως 10.000 βιβλία. Η συσκευή μπορεί να χρησιμοποιηθεί άνετα στην κρεβατοκάμαρα, στο λεωφορείο, στην πλαζ και αναμφίβολα θα ερεθίσει κυρίως τις νέες γενιές αναγνωστών. Η Sony μάλιστα υποστηρίζει ότι έχει λύσει και το πρόβλημα που ενδέχεται να προκύψει από τις παράνομες κόπιες ηλεκτρονικών βιβλίων: η «σοκολάτα» της διαθέτει ενσωματωμένο προστατευτικό μηχανισμό. Γεύση μέλλοντος στην έκθεση της Λειψίας.

Ο κ. Σπύρος Μοσκόβου είναι διευθυντής του ελληνικού προγράμματος της Deutsche W elle.