Κοινός τόπος: η αμερικανική πολιτική μάς ενδιαφέρει όλους. Οι λόγοι είναι προφανείς. Η μοναδική ισχύς των ΗΠΑ στον σύγχρονο κόσμο καθιστά αναγκαία τη γνώση τού πώς λειτουργεί το πολιτικό σύστημα της χώρας αυτής, ποιοι παράγοντες το επηρεάζουν, πού κατευθύνεται. Κατά δεύτερο λόγο, η ίδια η αμερικανική πολιτική διαδικασία αντιπροσωπεύει ένα εξαιρετικά σύνθετο και ενδιαφέρον φαινόμενο. Αυτό ισχύει από τότε που οι θεμελιωτές του αμερικανικού συνταγματικού πειράματος διαμόρφωσαν το σύγχρονο ομοσπονδιακό προεδρικό σύστημα το έτος 1787, δίνοντας ένα θεσμικό παράδειγμα που πολλοί ακολούθησαν, προσαρμόζοντάς το με μεγαλύτερη ή μικρότερη επιτυχία.
Στην πορεία βέβαια η αμερικανική πολιτική διαδικασία άρχισε σταδιακά να καθορίζεται από μια ρουτίνα η οποία γινόταν αισθητή ακόμη και τη στιγμή των προεδρικών εκλογών. Το πολιτικό σκηνικό φέτος είναι αρκετά διαφορετικό. Παρά την αμφίρροπη, ακόμη, αναμέτρηση μεταξύ Ομπάμα και Κλίντον, μπορεί κανείς να διατυπώσει την άποψη ότι όποιος και αν σταθεί απέναντι στον Μακ Κέιν, η τελική αντιπαράθεση μεταξύ του Δημοκρατικού και του Ρεπουμπλικανού υποψηφίου θα είναι ενδιαφέρουσα από άποψη όχι μόνον επικοινωνιακή αλλά και ουσίας. Υπάρχουν βέβαια τα προφανή: για πρώτη φορά στην αμερικανική ιστορία υπάρχει σοβαρή πιθανότητα να έχουμε γυναίκα πρόεδρο ή αφροαμερικανό πρόεδρο. Αλλά το ενδιαφέρον εκτείνεται και στα ουσιαστικά σημεία της πολιτικής αντιπαράθεσης. Παρατηρούνται ουσιαστικές διαφοροποιήσεις στις προτεινόμενες επιλογές στην κοινωνική πολιτική και την πολιτική υγείας, στην εξωτερική πολιτική, στη φορολογία. Δημοσιευμένος λίγους μήνες πριν από τις προεδρικές εκλογές, ο συλλογικός τόμος που επιμελήθηκαν οι Peter Η. Schuck και James Q. Wilson μάς προσφέρει ένα πανόραμα της αμερικανικής πολιτικής με κάλυψη όλων, σχεδόν, των πεδίων πολιτικής και δημόσιων πολιτικών και ενημέρωση που αγγίζει το 2007-2008.
Είναι, κατ’ αρχήν, αξιοσημείωτο το γεγονός ότι δεν πρόκειται για τη «νέα» έκδοση ενός πολυδιαβασμένου εγχειριδίου ούτε για αναθεωρημένη εκδοχή μιας προϋπάρχουσας συλλογικής δουλειάς. Οι επιμελητές τού Understanding America συγκέντρωσαν είκοσι εντελώς νέα κεφάλαια, προσθέτοντας μόνο ένα ξαναδουλεμένο κείμενο του εκλιπόντος Nelson Polsby, στο οποίο ο διαπρεπής πολιτικός επιστήμονας επιχειρούσε μια συνολική σκιαγράφηση της αμερικανικής πολιτικής διαδικασίας. Ορισμένα από τα κεφάλαια, όπως αυτά του Jack Kitrin για την αμερικανική πολιτική κουλτούρα και του Orlando Patterson για τους Αφροαμερικανούς ως στοιχείο της πολιτικής ζωής και ως αντικείμενο δημόσιων πολιτικών, αποτελούν πραγματική συμβολή στην αντίστοιχη επιστημονική συζήτηση. Αλλα – όπως αυτά για τον ρόλο της οικογένειας και για το δικαιικό σύστημα των ΗΠΑ – προσφέρουν χρήσιμες και έγκυρες πληροφορίες σε κάθε ενδιαφερόμενο αναγνώστη. Εξαιρετικά ενδιαφέρον είναι το κεφάλαιο για την υγεία (των David Cutler και Patricia Keenan), πεδίο στο οποίο εστιάζεται σήμερα σε μεγάλο βαθμό το ενδιαφέρον στην αναμέτρηση μεταξύ της Κλίντον (της οποίας το τολμηρό πρόγραμμα για την υγεία έχει κοστολογηθεί στα 400 δισ. δολάρια) και του Ομπάμα (με μετριοπαθέστερες υποσχέσεις που κοστολογούνται περίπου στα 240 δισ.). Ισως την ασθενέστερη κάλυψη έχει, δυστυχώς, το πεδίο της εξωτερικής πολιτικής και του ρόλου των ΗΠΑ στις διεθνείς σχέσεις. Το κεφάλαιο του Josef Joffe επικεντρώνεται στις ευρατλαντικές σχέσεις και στο πρίσμα μέσα από το οποίο οι Ευρωπαίοι βλέπουν σήμερα τον ρόλο της Αμερικής.
Ο κ. Κώστας Α. Λάβδας είναι καθηγητής στην έδρα «Κωνσταντίνος Καραμανλής» στη Fletcher School of Law and Diplomacy της Βοστώνης.
