Ο γνωστός ομότιμος καθηγητής της Οδοντιατρικής και πρώην πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών Φώτης Μήτσης με την αυτοβιογραφία του που φέρει τον τίτλο Ορόσημα μιας πορείας μάς δίνει το χρονικό μιας εξηντάχρονης διαδρομής στη ζωή, στην επιστήμη και στην ακαδημαϊκή διδασκαλία, ξεκινώντας από τα παιδικά του χρόνια στο Φοινίκι Θεσπρωτίας όπου τον βρίσκει η γερμανοϊταλική κατοχή. Γίνεται μάρτυρας των σφαγών, των λεηλασιών και του τρόμου. Με θέρμη και γνήσιο δημοκρατικό πάθος αφηγείται τον προσωπικό του αγώνα από την εφηβεία του, όταν έχοντας ζήσει πιο μπροστά τη βαρβαρότητα του κατακτητή και των συνεργατών του Αλβανοτσάμηδων στην Ηπειρο, γίνεται μέλος της ΕΠΟΝ. Στη συνέχεια εξιστορεί πώς τα κατάφερε να σπουδάσει, πώς εξελέγη καθηγητής στο πανεπιστήμιο ύστερα από πολλές περιπέτειες τον καιρό της δικτατορίας των συνταγματαρχών και πώς ανέπτυξε το κατοπινό πλούσιο επιστημονικό και κοινωνικό του έργο. Τα βιώματά του από τη μετεμφυλιακή περίοδο μας τα μεταφέρει με λόγο καθαρό, ευθύ και άμεσο, περιγράφοντας το κλίμα της εθνικοφροσύνης, της πατριδοκαπηλίας, της αντικομμουνιστικής υστερίας, των πιστοποιητικών κοινωνικών φρονημάτων που χώριζαν τους Ελληνες σε «πατριώτες» και «μιάσματα», και του χαφιεδισμού της εποχής. Γράφει χαρακτηριστικά: «Αγωνιστές βρέθηκαν υπόδικοι, κι αυτοί που θα ‘πρεπε να είναι κατηγορούμενοι έγιναν τιμωροί και θύτες. Η πυξίδα της ζωής αλλοφρόνησε κι άρχισε να δείχνει άλλα αντ’ άλλων». Και ακόμη πιο επιγραμματικά: «Εκείνη την εποχή η ζωή δεν είχε και μεγάλη πέραση. Στοίχιζε μία μόνο σφαίρα».
Επιστήμονας και ενεργός πολίτης
Καθηγητής, κοσμήτορας, πρόεδρος του νοσοκομείου «Ευαγγελισμός», με ενεργό συμμετοχή στην ανάπτυξη και στην αναβάθμιση του Νοσοκομείου Φιλιατών, μέλος του ΔΣ του Ωνασείου Καρδιοχειρουργικού Κέντρου, αλλά ανάμεσα στα άλλα και πρωτοστάτης στην ίδρυση Λαογραφικού Μουσείου στη γενέτειρά του, ο Φώτης Μήτσης υπήρξε ταυτοχρόνως επιστήμονας και ενεργός πολίτης. Η περιπέτειά του, το πώς τα κατάφερε να εξασφαλίσει εντελώς τυχαία πιστοποιητικό κοινωνικών φρονημάτων και να σπουδάσει χωρίς «δήλωση μετανοίας», οι δυσκολίες που πέρασε τα χρόνια της επτάχρονης δικτατορίας, το πώς έμεινε προσηλωμένος στα ιδεώδη του – τον σεβασμό στον συνάνθρωπο, τη σωφροσύνη, τη μετριοπάθεια και την αξιοπρέπεια – είναι ο ιστός του βιβλίου του. Το συμπέρασμα που προκύπτει βέβαια είναι ότι όσο υπάρχει εργατικότητα, εμμονή στις αρχές και πίστη στον άνθρωπο και στις αξίες της ζωής υπάρχει και ελπίδα να πετύχει κανείς, κάνοντας ταυτοχρόνως και τη ζωή των συνανθρώπων του καλύτερη.
