Οταν ο ερευνητής της Ακαδημίας Αθηνών Τίτος Γιοχάλας αποβιβάστηκε στην Υδρα το 1987, με σκοπό να αρχίσει την έρευνά του για τη χρήση της πρώτης γλώσσας που χρησιμοποιήθηκε στο νησί, πλησίασε τον γηραιότερο αγωγιάτη και ρώτησε: «Di arberishe;» (ξέρεις αρβανίτικα;) για να λάβει την απάντηση: «What is this?». Οπως επισημαίνει στη δίτομη μελέτη του Υδρα / Λησμονημένη γλώσσα, αναφέρεται στη σταδιακή εξαφάνιση του ιδιώματος, μια εξαφάνιση που διήρκεσε περί τους τέσσερις αιώνες: «Η ελληνική γλώσσα και η ελληνική παιδεία που οι αρβανιτόφωνοι επεδίωκαν να ενστερνισθούν για να ενσωματωθούν στην ελληνική, αστική κοινωνία, για να γίνουν «καθώς πρέπει», εξασθένισε εσωτερικά τη διάθεσή τους να χρησιμοποιούν ανοιχτά τα αρβανίτικα· πίστευαν ότι η χρήση τους φανέρωνε χαμηλή κοινωνική προέλευση, που έπρεπε να αποσιωπηθεί, και ότι τους εμπόδιζε την ανέλιξη στην ελληνική κοινωνία, που απαιτούσε άψογη χρήση της ελληνικής». Οι Αρβανίτες της Υδρας χρησιμοποιούσαν στο σπίτι τη γλώσσα τους ως τη δεκαετία του ’40. Σήμερα βρίσκουμε αποτυπώματα στα τοπωνύμια και σε ορισμένες εκφράσεις. Ο Τίτος Γιοχάλας πρόλαβε να καταγράψει τραγούδια, αφηγήσεις, σκόρπιες φράσεις και λέξεις. Τα δημοσιεύει όλα verbatim στο βιβλίο του, μαζί με την απόδοση προφοράς και τη μετάφραση στα ελληνικά.
Στον πρώτο τόμο του έργου περιλαμβάνεται μια ιστορική αναδρομή για την εγκατάσταση των Αλβανών στην Υδρα, ενώ σε μικρά κεφάλαια γίνεται αναφορά σε διάφορα ιστορικά αρβανίτικα κείμενα. Μεταξύ τούτων μια «Επιστολή από το Λονδίνο προς τον Πρωθυπουργό στα Αρβανίτικα της Υδρας (1824)», «Παροιμίες στα Αρβανίτικα της Υδρας», «Συνταγή για τη φαλάκρα στα Αρβανίτικα της Υδρας». Ο δεύτερος τόμος επικεντρώνεται στο χειρόγραφο ελληνοαλβανικό λεξικό του Π. Κουπιτώρη, υδραίου γυμνασιάρχη που απεβίωσε το 1882.
Πρόκειται για το πέμπτο έργο, αποτέλεσμα επιτόπιας έρευνας, του Τίτου Γιοχάλα. Εχουν προηγηθεί οι μελέτες Ανδρος, Αρβανίτες και Αρβανίτικα (εκδόσεις Πατάκη, 2000) και Εύβοια, Τα Αρβανίτικα (εκδόσεις Πατάκη, 2002), Ο Γεώργιος Καστριώτης Σκεντέρμπεης στα Νεοελληνικά Γράμματα (εκδόσεις Δωδώνη, 1994) και Ελληνοαλβανικά κείμενα για γλωσσική προσέγγιση (Μορφωτικό Ιδρυμα Εθνικής Τραπέζης, 1992).
