‘ Οπως έγραφα και την προηγούμενη Κυριακή, οι παρερμηνείες και οι παρανοήσεις αναφορικά με τις προθέσεις κάποιου είναι σύνηθες φαινόμενο στη χώρα μας. Ετσι λοιπόν, με μεγάλη έκπληξη διάβασα ακόμη και κείμενα που με θεωρούν ύποπτο είτε κάποιου βουκολικού ή άλλου πρωτόγονου δημοτικισμού, είτε δογματικής/αυταρχικής επιθυμίας να βάλω τη γλώσσα «σε κορσέδες»! Και ως προς μεν το δεύτερο, στο πρώτο κιόλας Υπο-γλώσσιο με τίτλο «Προγραμματικές δηλώσεις» έγραφα: Μακριά από μένα κάθε πρόθεση να παραστήσω τον γερο-Στάθη της γλώσσας, και ακόμη πιο μακριά κάθε διάθεση για κείμενα δασκαλίστικα, που φιλοδοξούν να λειτουργήσουν «κανονιστικά». Για απλά σχόλια – επιμένω στον όρο – θα πρόκειται, με αφορμή όσα συμβαίνουν, λέγονται και γράφονται στο γλωσσικό τοπίο που μας περιβάλλει. Οσο για το πρώτο περί ακραίου δημοτικισμού, από όσα υποστηρίζω εδώ και έναν περίπου χρόνο κάθε Κυριακή, αλλά και από τον ίδιο τον τρόπο με τον οποίο γράφω, θα πρέπει, νομίζω, να είναι προφανές ότι κάθε άλλο παρά είμαι θιασώτης των κάθε λογής νεοβαρβαρικών ιδιωμάτων, που στο όνομα υποτίθεται της «δημοτικής» απλώς κακοποιούν την ελληνική γλώσσα.
Ετσι, και κατά του μέσα ως υποκατάστατου του μέσω έχω επιχειρηματολογήσει, και υπέρ της (επιλεκτικής, έστω) χρήσης της κατάληξης –ως στα επιρρήματα έχω γράψει, και κατά της ξύλινης, συνδικαλιστικής και άλλης, γλώσσας έχω καταφερθεί, κτλ., κτλ. Ενα λοιπόν το κρατούμενο, για να μην παρεξηγούμαστε.
Γράφω λοιπόν (και επομένως, προτείνω ως πιο ευτυχείς ή πιο εύηχες διατυπώσεις): εν συνεχεία και όχι στη συνέχεια, εκ μέρους και όχι από μέρους, εν τω μεταξύ και όχι στο μεταξύ, εις βάρος και όχι σε βάρος, εκ πρώτης όψεως και όχι από πρώτη άποψη κ.ο.κ. Επίσης, στις κατ’ εξοχήν αγαπημένες μου λέξεις και εκφράσεις συγκαταλέγονται τύποι όπως ενίοτε, εν προκειμένω, εν κατακλείδι, εν ολίγοις, εν πολλοίς, κατά κανόνα, κατά κύριον λόγο κ.ο.κ. Αλλά και ανεξάρτητα από προτιμήσεις και προσωπική(;) αίσθηση της γλώσσας, ποιος δεν χρησιμοποιεί – και πολύ καλά κάνει – εκφράσεις όπως κατά κεφαλήν, δημοσία δαπάνη, διά θαλάσσης, καθ’ οδόν, ως εκ τούτου, εν συντομία, μετ’ εμποδίων, εξ αίματος, μόλις και μετά βίας, προς στιγμήν (προσοχή: όχι προς στιγμή ή κατά κεφαλή· εφόσον χρησιμοποιείται ο «λόγιος» τύπος, πρέπει να παρατίθεται στην «ιστορική» μορφή του) κ.ο.κ.
Πιστεύω, εν ολίγοις (τσουπ, να το!), ότι διατυπώσεις όπως στη συνέχεια, σε βάρος, από πρώτη άποψη κτλ., δεν είναι παρά μηχανιστικές μεταγλωττίσεις παλαιότερων, λόγιων(;) εκφράσεων. Η γλώσσα, που είναι – και οφείλει να παραμένει πάντα – ζωντανός οργανισμός (και επομένως, εύκαμπτος, προσαρμοστικός, ανοιχτός προς κάθε κατεύθυνση), όπως ακριβώς αφομοίωσε κατά το παρελθόν τουρκικά ή ιταλικά δάνεια ή σήμερα ενσωματώνει αγγλικές εκφράσεις, δεν έχει καμιά δυσκολία να εντάξει στο λεξιλόγιό της και δάνεια από τη λόγια γλώσσα των παλαιοτέρων, από την καθαρεύουσα ή ακόμη και από την αρχαία ελληνική.
Και μια και αμαρτία εξομολογημένη παύει να είναι… αμαρτία, ιδού και ορισμένες εκφράσεις που, αν και θα έλεγε κανείς ότι αγγίζουν τα όρια του λογιωτατισμού, προσωπικά τις αγαπώ ιδιαίτερα, και συχνά τις χρησιμοποιώ όχι μόνο στον προφορικό αλλά ακόμη και στον γραπτό λόγο: ειρήσθω εν παρόδω, ο περί ου ο λόγος, επί τούτω (κατ’ άλλους, επί τούτο· όχι όμως βέβαια επί τούτου, όπως συχνά ακούω να λέγεται) και – άκουσον, άκουσον! – ούτως εχόντων των πραγμάτων ή τούτου δοθέντος /τούτων δοθέντων. Πάσα συμβουλή και συμβολή προς την κατεύθυνση εξίσου ευθύβολων, γλαφυρών και εκφραστικών εναλλακτικών διατυπώσεων, ευπρόσδεκτη.’
Ο Ανδρέας Παππάς είναι επιμελητής εκδόσεων και μεταφραστής. Διδάσκει στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Μετάφρασης (ΕΚΕΜΕΛ).Οι αναγνώστες μπορούν να στέλνουν τις παρατηρήσεις τους, τις επισημάνσεις τους ή τις διαφωνίες τους στην ηλεκτρονική διεύθυνση achpappas@hotmail.com
