Ηταν από τις μορφές του εκδοτικού ή, καλύτερα, του τυπογραφικού χώρου σε μια εποχή που το να εκδίδεις βιβλία ή, καλύτερα, να φτιάχνεις βιβλία στοιχειοθετούσε αιρετική πράξη (για να μην πούμε επαναστατική). Ο λόγος για τον Φίλιππο Βλάχο, τον Φιλιππόβλαχο, όπως τον έλεγαν οι φίλοι, που από το 1969 ως τον πρόωρο θάνατό του, το 1989, «έφτιαχνε με τα χέρια του βιβλία» στο εργαστήριό του της οδού Μαυρομιχάλη 8. Οσοι έχουν καλή βιβλιοφιλική μνήμη θα θυμούνται τις εκδόσεις του Φίλιππου Βλάχου. Υπό την επωνυμία «Κείμενα», Εκδόσεις «Κείμενα» ή Τυπογραφείο «Κείμενα» στεγάστηκαν σε αυτές χειροποίητα κείμενα του Κωνσταντίνου Θεοτόκη, του κερκυραίου συμπατριώτη του Βλάχου, του Παναγή Λεκατσά, του Δημήτρη Χατζή, του Αρη Αλεξάνδρου και τόσων άλλων, αλλά και άσεμνα, μεγάλη αγάπη του Βλάχου, όπως τα Πριάπεια, το Ανέκδοτο ποίημα του Ανδρέα Λασκαράτου ή τα Γαμοτράγουδα.


Η βιβλιογραφική έκδοση Κείμενα, 1969-1989, Μια στιγμή στην Τυπογραφία, που επιμελήθηκε η Γεωργία Παπαγεωργίου, η οποία έζησε μαζί με τον Φίλιππο αυτή την εικοσάχρονη τυπογραφική στιγμή, στοιχειοθετεί το πορτρέτο αυτού του παθιασμένου ανθρώπου, μέσα από φωτογραφίες, εξαιρετικά κείμενα της Γεωργίας Παπαγεωργίου και της Κλαίρης Μιτσοτάκη αλλά και μέσα από τη φωτογραφική ανασύνθεση της τυπογραφικής διαδικασίας – καλύτερα, λειτουργίας (οι φωτογραφίες είναι του Αγγελου Μίχα). Αυτό το ωραίο πορτρέτο δεν έχει γίνει βέβαια με την τέχνη της τυπογραφίας. Εγινε με τους νέους όρους, τους ηλεκτρονικούς, δείχνοντάς μας έτσι, χωρίς καμία νοσταλγία, ένα τέλος και ταυτόχρονα μιαν αρχή. Γιατί όπως πολύ ωραία γράφει η Γεωργία Παπαγεωργίου «η καινούργια τεχνολογία μπορεί να φτιάξει επίσης σωστά και, ίσως, εξίσου ωραία βιβλία· χάνεται βέβαια η σχέση χαρτιού – μελάνης που έδινε το επίπεδο πιεστήριο, γιατί τα μολυβένια στοιχεία πίεζαν το χαρτί και εισχωρούσαν μέσα του».


Σε αυτό το βιβλίο-μνήμη, που είναι ταυτόχρονα και βιβλίο-γιορτή, η Κλαίρη Μιτσοτάκη, μέσα από το υψηλής ποιότητας κείμενό της «Φίλιππος Βλάχος, Ενας ουμανιστής εκδότης από την Κέρκυρα στη μεταπολιτευτική Αθήνα», μας παραδίδει το πορτρέτο του εκδότη. Του Κερκυραίου που ήρθε στην Αθήνα για να γίνει θεατρίνος αλλά τελικά «εκδόθηκε», με πρώτο βιβλίο το σημαδιακό Η τιμή και το χρήμα του Κωνσταντίνου Θεοτόκη. «Ο Φίλιππος με τα «Κείμενα» έγινε ο θεσμός» γράφει η Μιτσοτάκη. «Ενας θεσμός που δεν θεσμοποιήθηκε ποτέ. Διάρκεσε μια γενιά. Δεν μεταλλάχτηκε σε τίποτα άλλο. Πέθανε. Παρήγαγε απογόνους. Εζησε μέσα στη φαντασία των άλλων, αλλά δεν ταυτίστηκε με τη φαντασία κανενός». Και σε μιαν άλλη ωραία αποστροφή της γράφει: «Ηταν ένα πρόσωπο με ιδιαίτερη γοητεία. Σαν νεαρού άντρα μετά τα τριάντα του, ηλικία που για τους γεννημένους πριν από τον πόλεμο και ανδρωνόμενους μέσα στην καρδιά του Ψυχρού Πολέμου συνιστούσε ωριμότητα (ό,τι περίπου σήμερα η ηλικία των πενήντα), και ενώ είχε ένα κέφι, μια ζωτικότητα και μια πίστη σχεδόν παιδιάστικες, η προσωπικότητά του διέθετε κάτι που θα τολμούσα να το ονομάσω δεύτερη ζωή».


Μια σειρά φωτογραφιών, τοποθετημένων σε μαστορική τάξη, διασώζουν την τυπογραφική λειτουργία, σαν ένα φιλμ, σαν ένα ακίνητο ντοκυμαντέρ. Θα μπορούσε να δει κανείς αυτές τις φωτογραφίες σαν ένα δοκίμιο (δοκίμιο, τυπογραφικός όρος), με έξι κεφάλαια. Τα παραθέτω: Στοιχειοθεσία, Δέσιμο σελίδας, Τοποθέτηση της σελίδας στον σελιδοθέτη – Λύσιμο, Διόρθωση – Σελιδοποίηση, Δοκίμια, Διάλυση. Είναι τα στάδια της τυπογραφίας, πώς στοιχειοθετείται ένα κείμενο, πώς τυπώνεται στο χαρτί. Κρατώ μερικές φράσεις από το στάδιο «Διάλυση», οι οποίες νομίζω ότι έχουν μια δραματική χροιά, κάτι σαν το τέλος του παιχνιδιού, που έρχεται όμως χωρίς κλάματα και ολοφυρμούς. «Μετά το τύπωμα, ολόκληρο το βιβλίο, σελίδα σελίδα, αράδα αράδα, επιστρέφει στα κουτάκια της κάσας».


Στη διάρκεια της εικοσάχρονης στιγμής του, ο Φίλιππος Βλάχος και τα «Κείμενά» του στεγάστηκαν στην οδό Μαυρομιχάλη 8. Μετά τον θάνατό του, οι κάσες, τα αναλόγια, τα χιλιάδες μολυβένια στοιχεία βρήκαν φιλόξενο χώρο υποδοχής στη Βικελαία Βιβλιοθήκη του Ηρακλείου Κρήτης, χάρη στις προσπάθειες του φίλου του Βλάχου, διευθυντή της Βικελαίας Νίκου Γιανναδάκη – που και αυτός έφυγε νωρίς. Μένουν όμως τα κείμενα, πειστήρια γενναιοδωρίας και ζωής.