Το 1993 ο Νιαζί Κιζιλγιουρέκ είχε δημοσιεύσει μια ενδιαφέρουσα εργασία με τίτλο Η Κύπρος πέραν του Εθνους, με την οποία επιχείρησε να προσεγγίσει τον εθνικισμό και την εθνικιστική πολιτική στην Κύπρο. Το βιβλίο που παρουσιάζουμε σήμερα θα μπορούσε να θεωρηθεί συνέχεια εκείνης της μελέτης. Ο Νιαζί Κιζιλγιουρέκ, που διδάσκει στο Τμήμα Τουρκικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κύπρου, εξετάζει διεξοδικά τόσο την ιστορική εξέλιξη του εθνικισμού όσο και τα προβλήματα που πηγάζουν από το φαινόμενο αυτό. Επίσης πραγματεύεται με επιτυχία τη διαμόρφωση του εθνικισμού στην Κύπρο και τις επιπτώσεις του. Οπως σημειώνει και ο ίδιος ο συγγραφέας, με την εργασία αυτή θέλει να υπενθυμίσει την ύπαρξη του «άλλου» σε όποιον θεωρεί τη δική του πραγματικότητα τη μοναδική και απόλυτη αλήθεια. Προσπαθεί να δει και να κατανοήσει την κάθε κοινότητα όπως αυτή διαμορφώθηκε μέσα από την ιστορική της εξέλιξη.


Από τη μια πλευρά η λογική του Ψυχρού Πολέμου και από την άλλη ο εθνοτικός εθνικισμός οδήγησαν το Κυπριακό σε αδιέξοδο, τονίζει ο συγγραφέας, υποστηρίζοντας ότι σήμερα το Κυπριακό θα πρέπει να αντιμετωπιστεί με βάση τα νέα δεδομένα. «Η λύση του Κυπριακού επιβάλλεται από κάθε άποψη, ακόμη και μέσα από τα ευρύτερα συμφέροντα των δυτικών δυνάμεων στην περιοχή. Χωρίς την ελληνοτουρκική συνεργασία δεν φαίνεται να είναι δυνατή η σταθερότητα στην περιοχή των Βαλκανίων και της Ανατολικής Μεσογείου, και χωρίς την επίλυση του Κυπριακού δεν μπορεί να εξασφαλιστεί η ελληνοτουρκική συνεργασία. Για την επίλυση του κυπριακού προβλήματος πρέπει να ξεπεραστεί και το φαινόμενο του εθνοτικού εθνικισμού, το οποίο είναι το αντικείμενο αυτής της εργασίας» γράφει ο Ν. Κιζιλγιουρέκ.


Ο δημοσιογράφος Arnold Sherman ζει και εργάζεται στην Ελλάδα από το 1987. Το βιβλίο του αποτελεί μια συγκλονιστική καταγραφή της θλιβερής ιστορίας της Κύπρου. Χωρίς να αγνοεί συναισθήματα και εντυπώσεις, κατορθώνει να φωτίσει πρόσωπα και γεγονότα που καθόρισαν τη μοίρα του νησιού. Μακριά από «ιδεολογικά άλλοθι», περιγράφει την εικόνα του διαμελισμού της νήσου. «Θα μπορούσε όμως να έρθει η ειρήνη» υποστηρίζει ο Sherman, αρκεί οι δύο πλευρές να παραδεχθούν «ότι υπάρχει περισσότερη ελπίδα σ’ ένα δύσκολο γάμο παρά σ’ ένα διαζύγιο με συρματοπλέγματα και ξιφολόγχες».


Τα επίσημα κείμενα και τα κείμενα τεκμηρίωσης αποτελούν πάντα χρήσιμα εργαλεία για τους ερευνητές στην προσπάθειά τους να καταλήξουν σε συμπεράσματα για πρόσωπα και γεγονότα μιας συγκεκριμένης εποχής. Το εγχείρημα του Λ. Παπαδόπουλου να συγκεντρώσει ένα μεγάλο αριθμό επίσημων κειμένων για το Κυπριακό της περιόδου 1959-1974 αξίζει ιδιαίτερης μνείας. Στις 370 σελίδες αυτού του τόμου ο ενδιαφερόμενος αναγνώστης ή ερευνητής μπορεί να βρει ορισμένα πολύ σημαντικά κείμενα, όπως για παράδειγμα τα περίφημα «σχέδια Ατσεσον».