Ο τομέας της ιστορίας των ΜΜΕ είναι σχετικά νέος, καλύπτει ένα ευρύτατο πεδίο και τέμνει όλους τους τομείς της ιστορικής έρευνας. Τα ΜΜΕ (εφημερίδες και περιοδικά κάθε είδους, ραδιόφωνο, τηλεόραση, πολυμέσα και διαδίκτυα) έχουν και αυτά την ιστορία τους. Αυτή η ιστορία είναι το αντικείμενο του βιβλίου του J. Ν. Jeanneney, καθηγητή Ιστορίας στο Ινστιτούτο Πολιτικών Επιστημών του Παρισιού (Institute d’ Etudes Politiques de Paris), από τους πρωτοπόρους στην έρευνα των καταβολών και της εξέλιξης των ΜΜΕ. Ο ίδιος αποκαλεί το βιβλίο του «μια ελεύθερη διαδρομή μέσα στους αιώνες» γιατί παρακολουθεί όλα τα στάδια εξέλιξης της επικοινωνίας, από τις «γκαζέτες» της πρώιμης νεωτερικής Ευρώπης (τέλη 15ου αι.) ως τον σημερινό πολύπλοκο κόσμο της πληροφορίας και των διαδικτύων. Δεν πρόκειται βέβαια για μια απλή περιήγηση στον χρόνο αλλά για μια οργανωμένη και τεκμηριωμένη μελέτη που εξετάζει συστηματικά την ιστορία του Τύπου (τις πρώιμες μορφές του, τις υψηλού κύρους αγγλικές εφημερίδες του 18ου αι., τους αγώνες και τις κατακτήσεις του στον τομέα της ελευθεροτυπίας, τις εφημερίδες της Γαλλικής Επανάστασης, τις προόδους της «μοντέρνας δημοσιογραφίας» του 19ου αιώνα, τη λογοκρισία και την προπαγάνδα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, τις μεγάλες εφημερίδες του 20ού αιώνα στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ) και την ιστορία των Μέσων του ήχου και της εικόνας (από το ραδιόφωνο του Μεσοπολέμου και την κυρίαρχη κατά τις τελευταίες δεκαετίες τηλεόραση ως το Internet). Ο συγγραφέας αναφέρεται επίσης στα δεδομένα της συζήτησης των τελευταίων χρόνων σχετικά με τη χειραγώγηση του πολίτη, το μέλλον της δημοκρατίας άμεσα συνδεόμενο με το μέλλον της επικοινωνίας και το μέγα ζήτημα της εξουσίας των ΜΜΕ και του ελέγχου της εξουσίας επί των ΜΜΕ.
Με εύληπτο λόγο ο συγγραφέας αυτής της μελέτης διερευνά μία σειρά φαινομένων που σχετίζονται με την ιστορία του Τύπου και των ΜΜΕ και δικαιώνει όσους πιστεύουν ότι ένα επιστημονικό βιβλίο μπορεί να απευθύνεται σε ένα ευρύτερο κοινό όντας συν τοις άλλοις και ένα γοητευτικό ανάγνωσμα.
Το βιβλίο του καθηγητή Janneney παρακολουθεί βήμα βήμα τη δύσκολη πορεία προς την κατάκτηση της ελευθερίας του Τύπου και είναι το πρώτο για την ιστορία των ΜΜΕ που εκδίδεται στα ελληνικά.
Το βιβλίο Ιστορία των Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας, από τον Ντιντερό στο Ιντερνετ είναι μία σειρά από δοκίμια για τα ΜΜΕ. Στα 14 κεφάλαια του βιβλίου επιχειρείται μια αναδρομή στην ιστορία των μέσων μαζικής επικοινωνίας από το 1751, χρονολογία έκδοσης της Εγκυκλοπαίδειας, θεμελιώδες έργο του Διαφωτισμού, ως την έλευση του Internet και τις αλλαγές που επέφερε στο επικοινωνιακό τοπίο. Μέσα από μια ενδελεχή αλλά συνάμα περιεκτική ανάλυση των μεταβατικών σταδίων ανάπτυξης των Μέσων, καθώς και των κοινωνικοοικονομικών και πολιτικών παραμέτρων που επέδρασαν στην εδραίωση της παρουσίας τους, οι συγγραφείς Φ. Μπαρμπιέ και Κ. Λαβενίρ σκιαγραφούν το ισχυρό πλαίσιο λειτουργίας της πληροφοριακής διαδικασίας. Μια εξέλιξη που τα τελευταία χρόνια, με την εμφάνιση του Internet, την παγκόσμια δικτύωση και την πολυπλοκότητα των νέων Μέσων δημιουργεί ένα ευρύ χώρο συζήτησης για τη σχέση των ΜΜΕ με την κοινωνική πραγματικότητα που αντανακλούν. Μια μελέτη που υπερβαίνει τα όρια μιας απλής ιστορικής καταγραφής, διεισδύοντας αποτελεσματικά στη σύγχρονη προβληματική που αναπτύσσεται.
Χωρίς να περιορίζεται στη Γαλλία, το βιβλίο επεκτείνει τους ορίζοντές του εκεί όπου δομήθηκαν οι δυτικές δημοκρατίες: Στη Γερμανία αναφορικά με το βιβλίο τον 19ο αιώνα και στις ΗΠΑ για τα ΜΜΕ τον 20ό αιώνα. Οι δύο συγγραφείς στις 510 σελίδες αυτής της μελέτης παρακολουθούν συστηματικά τη σχέση των ΜΜΕ με την πολιτική ζωή και τη λειτουργία της δημοκρατίας στη Δύση. Τέλος, εξετάζουν τη διαπλοκή ανάμεσα στα έντυπα και στα ηλεκτρονικά μέσα.
Ο κ. Σωτήρης Ντάλης είναι διεθνολόγος, επιστημονικός συνεργάτης του Τομέα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Αθηνών.
