Η Λουίζ Μπουρζουά δεν χρειάζεται συστάσεις. Εμβληματική φυσιογνωμία της μοντέρνας και σύγχρονης τέχνης, η Γαλλο-Αμερικανίδα γλύπτρια και ζωγράφος πέθανε πριν δύο χρόνια, λίγο πριν συμπληρώσει έναν αιώνα ζωής.
Οι αμερικανικοί καλλιτεχνικοί κύκλοι την πρωτογνώρισαν ως τη σύζυγο του διάσημου ιστορικού τέχνης Ρόμπερτ Γκολντγουότερ, και, ενώ έργα της παρουσιάστηκαν σε πλήθος εκθέσεων κατά τις δεκαετίες 1940-1950, η Μπουρζουά δεν έλαβε την αναγνώριση που της έπρεπε μέχρι το 1982, με την αναδρομική έκθεση που διοργάνωσε προς τιμήν της το MoMA της Νέας Υόρκης. Η Λουίζ Μπουρζουά ήταν ήδη 70 ετών.
Έκτοτε η φήμη της εκτοξεύτηκε μέχρι το Turbine Hall της Tate Modern στο Λονδίνο, όπου οι επισκέπτες συνέρρεαν για να δούνε τη γιγάντια ανθρωπόμορφη αράχνη Maman, ενώ η ίδια η Μπουρζουά αναγνωρίστηκε ως μία από τις κορυφαίες εικαστικούς του αιώνα, της οποίας η τέχνη είναι διαταραγμένη μέσα στην εννοιολογία της, είναι σύγχρονη μέσα στις πολυποίκιλες προσωπικές αναφορές της.
Ήταν το 1994, όταν η Μπριζίτ Κορνάν, Γαλλίδα κινηματογραφίστρια, σκηνοθέτησε τοντοκιμαντέρChère Louise με θέμα τη ζωή της Bourgeois, και οι δύο γυναίκες ενώθηκαν με μία παράξενη φιλία. Δέκα χρόνια αργότερα, ηΚορνάν μετακόμισε τη Νέα Υόρκη, ενοικίασε ένα σπίτι κοντά στη Λουίζ Μπουρζουά, και την επισκεπτόταν κάθε μέρα, φωτογραφίζοντας τον κόσμο της και μιλώντας μαζί της στα γαλλικά – μια γλώσσα που η υπέργηρη γλύπτρια είχε να μιλήσει χρόνια.
Αυτές οι τελευταίες στιγμές της ζωής μιας γυναίκας-σύμβολο της σύγχρονης τέχνης, έγιναν ένα βιβλίο, με το παράξενο όνομα Grabigouji – το χαϊδευτικό που έδωσε στην Μπουρζουά ηΚορνάν. Το βιβλίο, το οποίο εκτός από δίγλωσσο, είναι ένα εικαστικό αριστούργημα, διαπερνάται από την αστείρευτη δημιουργικότητα της ηλικιωμένης γυναίκας, η οποία χρωμάτιζε ανεξέλεγκτα τοίχους και ντουλάπες ενώ ταυτόχρονα γέμιζε το σπίτι με σημειώσεις για να μην ξεχνάει.
Η Κορνάν αποτυπώνει θαυμάσια τον ψυχισμό της Louise Bourgeois, ρωτώντας την για το νεανικό και ατελέσφορο έρωτά της για τον πρώτο της ξάδελφο, φωτογραφίζοντας παράλληλα το ταβάνι πάνω από το κρεβάτι της («Grabigouji, can I take a photo from here to have an idea of what you see when you’re lying in your bed?» «Yes»).
Τα πουλιά, τα χρώματα, τα βότσαλα, όλα όσα ενέπνευσαν την Μπουρζουά στη μακρόχρονη καλλιτεχνική της πορεία, μαζί με όσα τη στιγμάτισαν ανεξίτηλα, όπως η σχέση με το μοιχό πατέρα της και η βαθιά αγάπη για τη υφάντρα μάνα της, στην οποία αφιέρωσε την κορυφαία αράχνη Maman, αποτυπώνονται σε αυτό το μικρό και σκοτεινό βιβλίο.
Μαζί με αυτά, η Κορνάν, έμπειρη σκηνοθέτης, αποδίδει τη μοναξιά των γηρατειών, την πραότητα του τέλους, την αναπόληση μιας έντονης ζωής.
Λίγο πριν πεθάνει, η Λουίζ Μπουρζουά ζωγράφισε μία σειρά από κόκκινεςακουαρέλες – γυναικεία στήθη, φαλλοί σε στύση, έγκυες γυναίκες. Σαν να λέει, εγώ φεύγω, η ζωή και η δημιουργία συνεχίζονται.
Το Grabigouji είναι αναμφίβολα ένα από τα ωραιότερα βιβλία που διάβασα πρόσφατα.
