Έκανα το λάθος να σταθώ για μέρες στο δισδιάστατο, ολίγον μουντό pop εξώφυλλο. Τη στιγμή που κράτησα, όμως, το Asterios Polyp στα χέρια μου, κατάλαβα ότι αυτό είναι ένα πολύ σπουδαίο βιβλίο.
Μπορεί ο Asterios Polyp να μην είναι η πρώτη δουλειά του Ντέιβιντ Ματσουκέλι με θέμα τη Νέα Υόρκη (για την οποία έχω γράψει εδώ), είναι όμως σίγουρα η σημαντικότερη. Κεντρικός ήρωας, ο εγωπαθής κι επιτυχημένος Asterios Polyp. Καθηγητής αρχιτεκτονικής («paper architect», κατά το «armchair archaeologist») στο Πανεπιστήμιο Cornell, με καταγωγή ελληνική και ιταλική, ο Asterios αναγκάζεται να εγκαταλείψει το fancy διαμέρισμά του στο κέντρο της πόλης όταν –Θεία Δίκη;– το χτυπάει κεραυνός. Και να ξαναστήσει τη ζωή του από την αρχή – σε ένα ταπεινό συνεργείο αυτοκινήτων.
Το βιβλίο είναι γεμάτο φλας μπακ στη ζωή του ήρωα, ενώ μέρη του τα διηγείται ο δίδυμος αδερφός του, Ignatio. Μικρή λεπτομέρεια: ο Ignatio πέθανε στη γέννα. Δε γνώρισε ποτέ τον Asterio. Αλλά τον παρακολουθεί, τον καταλαβαίνει και τον ερμηνεύει. Και τον ακολουθεί παντού, μέχρι και στον Άδη.
Ο Asterios Polyp αντλεί θεματικές από τη σύγχρονη υπαρξιακή κρίση της μέσης ηλικίας, από την Ελληνική μυθολογία, τη σύγχρονη πολιτική, τις τάσεις της τέχνης, τη δύναμη του πεπρωμένου, το δυϊσμό που διέπει τη φύση γύρω κι εντός μας.
Το βασικό, όμως, μέσο στο Asterios Polyp είναι το – πώς να το πω; – ασύλληπτο σχέδιο. Με αναφορές στο μοντερνισμό, στην pop και την jazz κουλτούρα, με κατά τόπους τρισδιάστατο σκίτσο, με πολύ αυστηρή επιλογή χρωμάτων, ο Ματσουκέλι δημιουργεί ένα σύμπαν τόσο μυθικό (γεμάτο θεούς του Άνω και Κάτω Κόσμου) και αμερικανικό (γεμάτο διαλυμένους γάμους και εξωφρενικές επαγγελματικές φιλοδοξίες), όσο και παγκόσμιο. Ναι, όλα αυτά με βασικό μέσο το φαινομενικά απλούστατο σχέδιο.
Ο Ντέιβιντ Ματσουκέλι χρειάστηκε περίπου 10 χρόνια για να ολοκληρώσει αυτό το graphic opus των 344 πολυσύνθετων σελίδων. Το βιβλίο δεν έγινε απλώς best seller, αν και πούλησε 18.000 αντίτυπα σε ένα μόνο μήνα. Βραβεύτηκε ως καλύτερο graphic novel με το Los Angeles Times Book Prize, ενώ πέρυσι κέρδισε τρία βραβεία Harvey. Ουχί αδίκως.
Διάβασα το Asterios Polyp επειδή επέμεινε ο φίλος μου ο Τάσος που ξέρει τα του είδος. Όταν το άρχισα διαπίστωσα ότι ο Asterios με την αγγλοσαξωνικά υπεροπτική εμφάνιση είχε πολλούς και φανατικούς οπαδούς ανάμεσα στους γνωστούς και τους φίλους μου. Ουχί αδίκως, επίσης.
Αν και το διάβασα, λοιπόν, εδώ και αρκετούς μήνες, πρόσφατα μου μπήκε μία ιδέα. Δεν πιστεύω σε τίτλους, δε με ενδιαφέρουν και πολύ οι χαρακτηρισμοί. Αλλά, μια που οι Αμερικανοί τους αγαπάνε, θα το τολμήσω. Αν οι Διορθώσεις, λοιπόν, του Τζόναθαν Φράνζεν, είναι το Μεγάλο Αμερικανικό Μυθιστόρημα, τότε θεωρώ ότι ο Asterios Polyp του Ντέιβιντ Ματσουκέλι είναι αδιαμφισβήτητα το Μεγάλο Αμερικανικό Graphic Novel.
