Δεν πρόκειται για υπερβολή: σήμερα το βράδυ τα βλέμματα όλης της υφηλίου θα είναι στραμμένα στην Αθήνα. Η σημερινή εκλογική αναμέτρηση αντιμετωπίζεται από διεθνείς αγορές, ξένες πρωτεύουσες και την ευρωπαϊκή κοινή γνώμη ως κομβικό σημείο · κατ’ αρχάς για το μέλλον της Ελλάδας και εν συνεχεία για την τύχη του ευρώ, της ίδιας της ΟΝΕ και του μετέωρου εγχειρήματος της πολιτικής και οικονομικής ενοποίησης της Ευρώπης.

Με την εικόνα πολιτικού χάους που προέκυψε από τις κάλπες της 6ης Μαΐου να έχει οδηγήσει σε μια βίαιη αποσαφήνιση των διλημμάτων, το ζητούμενο από τις σημερινές εκλογές είναι κατ’ αρχάς ένα: να φανεί αν η Ελλάδα θα έχει κυβέρνηση τις επόμενες ημέρες και εν συνεχεία, φυσικά, ποια θα είναι αυτή και αν θα διαμορφωθούν συνθήκες που θα δικαιολογούν κάποια ελπίδα. Ενα ενδεχόμενο αδιεξόδου όμως ήδη αντιμετωπίζεται με τρόμο στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και ως αρχή μιας γενικότερης αποσταθεροποίησης που θα μεταδοθεί με ταχείς ρυθμούς και κυρίως στην Ισπανία και την Ιταλία.

Για τους περισσότερους παράγοντες της αγοράς η αγωνία είναι έκδηλη. «Με μια δόση υπερβολής, νομίζω ότι τη Δευτέρα θα είναι ήδη αργά. Αν από το βράδυ της Κυριακής οι πολιτικές δυνάμεις της χώρας δεν δείξουν αποφασισμένες και ικανές να σχηματίσουν κυβέρνηση και να κάνουν το επόμενο βήμα για την άρση του αδιεξόδου στο οποίο έχει περιέλθει η χώρα, τα πράγματα θα είναι εξαιρετικά δύσκολα και οι εξελίξεις πιθανώς μη γραμμικές» σημείωνε το μεσημέρι της Παρασκευής στέλεχος επενδυτικής τράπεζας σε κατ’ ιδίαν συνομιλία του με το «Βήμα της Κυριακής».

Ευρωπαϊκό «ντόμινο»

Το βασικό σενάριο τρόμου για την επομένη των εκλογών συνοψίζεται στον κίνδυνο να διαμορφωθούν συνθήκες ακυβερνησίας ή αστάθμητων πολιτικών εξελίξεων. Αυτό θα σημάνει κατά πολλούς οικονομικούς και πολιτικούς παράγοντες την εκδήλωση μιας πρωτόγνωρης πολιτικής, οικονομικής και ακολούθως κοινωνικής κρίσης. Κάτι τέτοιο θεωρείται η υπ’ αριθμόν 1 απειλή για την εκκίνηση ενός ντόμινο που θα πλήξει τις οικονομίες χωρών όπως η Ισπανία, η Ιταλία και άλλες που θεωρούνται αδύναμοι κρίκοι της ευρωζώνης.
Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται σύμφωνα με πληροφορίες και η ενημέρωση που παρείχε την Παρασκευή το απόγευμα ο πρώην πρωθυπουργός κ. Λ. Παπαδήμος στον υπηρεσιακό πρωθυπουργό κ. Π. Πικραμμένο, μετά τη συμμετοχή του στο συνέδριο του IIF και την επίσκεψή του στη Φραγκφούρτη την προηγούμενη εβδομάδα. Η κρισιμότητα της κατάστασης στην Ελλάδα περιγράφηκε εκεί χωρίς περιφράσεις.
Υπό αυτές τις συνθήκες, το ενδεχόμενο μιας νέας προσφυγής στις κάλπες υπό όρους εθνικής καταστροφής πλέον αποτελεί βασική πηγή ανησυχίας στην Ευρώπη και την απέναντι πλευρά του Ατλαντικού.
Εν όψει αυτών, οι διεθνείς παράγοντες προβληματίζονται από τον λόγο των πολιτικών δυνάμεων της χώρας, ο οποίος κινείται τις τελευταίες ημέρες ασύμπτωτα και με δραματικό τρόπο.
Οπως μεταφέρεται δε από συνομιλητές ευρωπαίων παραγόντων, η απορία και ο προβληματισμός για το πώς θα καταστεί δυνατός ο σχηματισμός κυβέρνησης στην Ελλάδα δύσκολα κρύβονται. Στο πλαίσιο αυτό θέτουν οι ίδιες πηγές τις αναφορές παραγόντων όπως ο κ. Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ο οποίος επανειλημμένως αποδίδει την κρίση στο προβληματικό πολιτικό σύστημα της χώρας.

Η κυβέρνηση

Η συνακόλουθη αγωνία για το πολιτικό αύριο της Ελλάδας βασίζεται, σύμφωνα με τις ίδιες πάντοτε πηγές, στο αλαλούμ των τοποθετήσεων των βασικών πολιτικών παικτών, στην πορεία προς τις σημερινές κάλπες:
  • Από τη ΝΔ ακούν τον κ. Αντ. Σαμαρά να διεκδικεί τη μέγιστη δυνατή ισχυροποίηση του κόμματός του ώστε ο ίδιος να έχει την πρωτοβουλία κινήσεων και να σχηματίσει κυβέρνηση με κορμό τη ΝΔ και τον ίδιο πρωθυπουργό, αλλά με άγνωστους μέχρι στιγμής εταίρους, ώστε να διαπραγματευτεί με τις Βρυξέλλες και το Βερολίνο.
  • Από τον ΣΥΡΙΖΑ και τον κ. Αλ. Τσίπρα ακούν τις εξαγγελίες για μια «κυβέρνηση της Αριστεράς», με στόχο την ανατροπή του μνημονίου, στην οποία όμως δεν προτίθεται να συμμετάσχει ούτε το ΚΚΕ ούτε η ΔΗΜΑΡ του κ. Φ. Κουβέλη (τουλάχιστον όχι με τους όρους του ΣΥΡΙΖΑ).
  • Από το εξασθενημένο ΠαΣοΚ ακούν τον κ. Ευ. Βενιζέλο να έχει ως «σημαία» την αναδιαπραγμάτευση της σύμβασης που ο ίδιος υπέγραψε, αφήνοντας παράλληλα να εννοηθεί ότι αφενός δεν είναι δυνατός ο σχηματισμός κυβέρνησης «εθνικής συνευθύνης» χωρίς τον ΣΥΡΙΖΑ και, αφετέρου, ότι θα τεθεί βέτο στην ανάληψη της πρωθυπουργίας από τον κ. Σαμαρά, ακόμη και αν εκείνος είναι ο νικητής των εκλογών.

Οι δυνατότητες

Με βάση τα παραπάνω, μια πρωτιά της ΝΔ στις εκλογές και αναλόγως των ποσοστών που θα καταγραφούν μπορεί θεωρητικώς να οδηγήσει σε μια κυβέρνηση συνεργασίας, η οποία δεν ευδοκίμησε μετά την 6η Μαΐου, με τη στήριξη του ΠαΣοΚ και της ΔΗΜΑΡ (κάτι που έχει μεταξύ των άλλων προτείνει π.χ. η κυρία Ντόρα Μπακογιάννη). Δεν υπάρχουν όμως σχετικές ενθαρρυντικές ενδείξεις από την πλευρά του ΠαΣοΚ.
Αντιστοίχως μετέωρος – ίσως και περισσότερο – εμφανίζεται ένας μετεκλογικός συσχετισμός που θα έχει φέρει στην πρώτη θέση τον ΣΥΡΙΖΑ. Ο κ. Αλ. Τσίπρας και η Κουμουνδούρου μιλούν σε αυτή την περίπτωση για μια κυβέρνηση της Αριστεράς, όμως… λείπουν οι πρόθυμοι αριστεροί εταίροι, ενώ το ΠαΣοΚ εκδηλώνει σχεδόν ανοιχτά πλέον την απόλυτη απροθυμία του να στηρίξει μια τέτοια κυβέρνηση.

Ο φόβος στα γκισέ

Μέχρις ότου τα σενάρια για το πολιτικό σχήμα που θα κυβερνήσει (;) την Ελλάδα επαληθευτούν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, οι ερευνητές της κοινής γνώμης επιβεβαιώνουν την εκτίμησή τους των προηγούμενων εβδομάδων: ο φόβος των πολιτών κατά πάσα πιθανότητα θα αποτελέσει το κύριο στοιχείο διαμόρφωσης του εκλογικού αποτελέσματος.
Επικαλούνται προς απόδειξη των υποθέσεών τους τις εκροές τραπεζικών καταθέσεων, ειδικώς μετά την 6η Μαΐου. Σύμφωνα με κάποια στοιχεία, ο ρυθμός εκροής μετρητών από τα ΑΤΜ και τα τραπεζικά γκισέ έφτασε τα 700 εκατ. σε ημερήσια βάση.
«Ελπίζουμε από Δευτέρα να υπάρξει κυβέρνηση και να ηρεμήσει η κατάσταση» έλεγε χαρακτηριστικά την Παρασκευή διευθυντικό στέλεχος υποκαταστήματος μίας εκ των μεγαλύτερων τραπεζών της χώρας.
Σε αυτό το περιβάλλον, το μείζον ζήτημα για τους δημοσκόπους ήταν το κατά πόσον η «ψήφος του φόβου» θα προσφέρει διέξοδο ή θα οδηγήσει σε ένα πολιτικό χάος ακυβερνησίας όπου στη χώρα θα υπάρχει μόνο μία ανομοιογενής αντιπολίτευση κατά της Ευρώπης εν γένει.

Αγωνία στην Ευρώπη

Εν αναμονή της τελικής διαμόρφωσης των πολιτικών συσχετισμών που θα καθορίσουν την πορεία της χώρας εντός ή εκτός ευρώ, οι ευρωπαϊκές ηγεσίες έχουν στείλει τα μηνύματά τους.
Η αγωνία στις Βρυξέλλες και στο Βερολίνο δεν κρύβεται. Η γερμανίδα καγκελάριος κυρία Ανγκελα Μέρκελ αποφάσισε να καθυστερήσει την αναχώρησή της από το Βερολίνο για το Λος Κάμπος του Μεξικού, όπου διεξάγεται η σύνοδος του G 20. Κυβερνητικές πηγές στο Βερολίνο δεν θέλησαν να επιβεβαιώσουν ότι η καθυστέρηση αυτή σχετίζεται με την αγωνία για το αποτέλεσμα των ελληνικών εκλογών, όμως η ίδια η κυρία Μέρκελ τόνισε στο τέλος της εβδομάδας πως η ευρωπαϊκή κρίση θα κυριαρχήσει στην ατζέντα της συνόδου – και προφανώς το εκλογικό αποτέλεσμα στην Ελλάδα αποτελεί καθοριστική παράμετρο.
Την ίδια στιγμή, ο επίτροπος της ΕΕ κ. Ολι Ρεν αποφάσισε να μη μεταβεί στη σύνοδο του G 20, λόγω των ελληνικών εκλογών.