Στις ατέλειωτες ώρες που περνάνε οι σύγχρονοι άνθρωποι σερφάροντας στο Διαδίκτυο έρχονται συνέχεια αντιμέτωποι με περιεχόμενο και μηνύματα που δεν προέρχονται από ανθρώπους, αλλά από «ψηφιακά φαντάσματα», τα αποκαλούμενα bots.

Πρόκειται για συνδυασμό αλγορίθμων και πολυλειτουργικών κακόβουλων λογισμικών που παράγουν αυτόματα περιεχόμενο κυρίως διαφημιστικό, αλλά και πολιτικό.

Εξαπλωμένα σε δίκτυα που αποκαλούνται botnets τα φαντάσματα αυτά, εκτός από το να επηρεάζουν τον τόνο της δημόσιας συζήτησης και μάλιστα μερικές φορές ακόμα και να τον καθορίζουν, αξιοποιούνται και από το ψηφιακό έγκλημα για την εξάπλωση κακόβουλων λογισμικών και διευκολύνουν τις επιθέσεις DdoS και spam.

Εκείνα που πιο συχνά θα συναντήσει κανείς είναι τα bots που δραστηριοποιούνται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα social bots. Πρόκειται για σύνολα αλγορίθμων που παράγουν αυτόματα παντός είδους περιεχόμενο. Το γεγονός ότι αναζητήσατε κάτι σε μια μηχανή αναζήτησης και στη συνέχεια είδατε στη σελίδα σας στο Facebook μια διαφήμιση σχετική με αυτό που αναζητήσατε είναι δουλειά των bots. Μάλιστα σε ορισμένες περιπτώσεις όπως τα bot chats, τα φαντάσματα αυτά μιμούνται ανθρώπινες συμπεριφορές όπως το να συνομιλούν με πραγματικούς χρήστες.

Σε άλλες περιπτώσεις τα bots χρησιμοποιούνται από bookers ώστε να αγοράζουν μαζικά τα καλά εισιτήρια για μια παράσταση ή μια συναυλία, τα οποία στη συνέχεια πωλούνται σε μεγαλύτερη τιμή.

Βέβαια τα bots δεν είναι πάντα κακόβουλα. Η αεροπορική εταιρεία KLM σχεδίασε πρόσφατα ένα chatbot που επιτρέπει στους πελάτες να επικοινωνούν με την εταιρεία, χωρίς να χρειαστεί να επικοινωνήσουν με έναν συγκεκριμένο εκπρόσωπο της εταιρείας και προσφέρει τη δυνατότητα να παραλάβουν τις κάρτες επιβίβασης, υπενθυμίσεις και πληροφορίες για την κάθε πτήση.

Τα bots παίζουν επίσης πολύ σημαντικό ρόλο στην εξάπλωση των ψευδών ειδήσεων, καθώς είναι ικανά να τις διασπείρουν με πολύ μεγάλη ταχύτητα. Επίσης είναι ικανά να διοχετεύουν στους χρήστες πολιτικά μηνύματα και μάλιστα σε εκλογικές περιόδους η δραστηριότητά τους είναι φρενήρης, προσπαθώντας να επηρεάσουν το αποτέλεσμα.

Για παράδειγμα, είναι σχεδόν βέβαιο ότι τα bots έπαιξαν έναν μικρό αλλά καθοριστικό ρόλο τόσο στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ το 2016 όσο και στο δημοψήφισμα για το Brexit κυρίως με τα μηνύματα που διοχέτευαν στις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης όπως το Facebook και το Twitter.

Ειδικά στο Twitter η παρουσία των bots, των αυτόματων λογαριασμών, είναι τόσο έντονη που υπολογίζεται ότι οι μισοί από όσους ακολουθούν έναν χρήστη είναι bots.

Τα καλά νέα είναι ότι παρά την αύξηση της δραστηριότητας των bots που παρατηρείται το τελευταίο διάστημα, η δραστηριότητα spam bots (ένας άλλος τύπος κακόβουλου λογισμικού, μοναδικού σκοπού, που διανέμονται μέσω botnet) μειώθηκε σημαντικά: από 18,93% το 2ο εξάμηνο του 2017, σε 12,23% το 1ο εξάμηνο του 2018.

Τα DDoS bots (που ευθύνονται για τις επιθέσεις τύπου άρνησης εξυπηρέτησης) αποτελούν ακόμα ένα κακόβουλο λογισμικό μοναδικού σκοπού, το οποίο μειώθηκε από 2,66% το 2ο εξάμηνο του 2017 σε 1,99% το 1ο εξάμηνο του 2018.

Το γεγονός αυτό οφείλεται στο ότι οι κοινωνικές πλατφόρμες και οι εταιρείες έχουν στη διάθεσή τους καλύτερα ψηφιακά εργαλεία για να αντιμετωπίζουν τις επιθέσεις των bots, περιορίζοντας έτσι το εύρος των δραστηριοτήτων τους. Ομως καθώς οι άμυνες γίνονται πιο ισχυρές, οι σχεδιαστές των bots βρίσκουν τρόπους για να τα εξελίσσουν.