Ο εφιάλτης της Φυλής επανέρχεται ως «ανάχωμα» στη βραδυφλεγή βόμβα των σκουπιδιών στην Αττική, η οποία αναμένεται να… εκραγεί το 2020.Οπως αναφέρουν στο «Βήμα» στελέχη του ΕΔΣΝΑ (Ειδικός Διαβαθμιδικός Σύνδεσμος Νομού Αττικής), επιχειρηματικοί και πολιτικοί κύκλοι ασκούν ασφυκτικές πιέσεις στην περιφερειάρχη Αττικής κυρίαΡένα Δούρου προκειμένου να προχωρήσει άμεσα σε μια νέα επέκταση του ΧΥΤΑ Φυλής (Γ’ Φάση), δημιουργώντας χώρο για τα απορρίμματα σε ένα τρίτο κύτταρο, δίπλα στα δύο υπάρχοντα. Και αυτό διότι τα χρονικά περιθώρια πιέζουν ασφυκτικά και η εφαρμογή του υπάρχοντος σχεδιασμού για τη διαχείριση των απορριμμάτων δεν έχει προχωρήσει παρά ελάχιστα.
Σύμφωνα με παράγοντες του χώρου, οι δύο από τους τρεις προβλεπόμενους ΧΥΤΥ (Χώροι Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων) σε Δυτική και Νότια Αττική δεν έχουν χωροθετηθεί και, όπως λένε χαρακτηριστικά, ακόμη κι αν οι θέσεις για τις δύο εγκαταστάσεις «κλειδώσουν» αύριο, απαιτείται μια πενταετία για να γίνουν οι μελέτες, να προκηρυχθεί ο διαγωνισμός και να ολοκληρωθούν οι κατασκευές.

«Να ανοίξει και τρίτο κύτταρο»

Οσο για τις υπάρχουσες εγκαταστάσεις στη Φυλή, μπορούν να εξυπηρετήσουν το Λεκανοπέδιο έως το 2020. Μετά το εκρηκτικό πρόβλημα που δημιουργήθηκε τον προηγούμενο μήνα στην Αττική με τη ρηγμάτωση στο δεύτερο κύτταρο (Β’ Φάση), η εκτελεστική επιτροπή του ΕΔΣΝΑ ως προσωρινή λύση αποφάσισε προ ημερών να ανοίξει και πάλι το πρώτο κύτταρο (Α’ Φάση), το οποίο είχε κλείσει και αποκατασταθεί. Σε συνδυασμό μάλιστα με τη λειτουργία του δεύτερου κυττάρου, στο οποίο γίνεται παράλληλα και εκσκαφή για να αποκτήσει μεγαλύτερη χωρητικότητα, εκτιμάται ότι ο ΕΔΣΝΑ μπορεί να πάρει μια ανάσα για ενάμιση με δύο χρόνια.
Το συγκεκριμένο διάστημα όμως δεν επαρκεί για την υλοποίηση του σχεδιασμού και γι’ αυτό είναι πολλοί εκείνοι που υποστηρίζουν ότι ο χώρος στη Φυλή πρέπει πάση θυσία να μείνει ανοιχτός και μετά το 2020. Ετσι, η κυρία Δούρου πιέζεται να προχωρήσει στην κατασκευή του τρίτου κυττάρου, το οποίο θα μπορεί να δέχεται τα σκουπίδια του Λεκανοπεδίου για άλλη μια δεκαετία, υπό την προϋπόθεση να προχωρούν παράλληλα η ανακύκλωση, η ανάκτηση και η κομποστοποίηση, ώστε να μειώνεται ο όγκος των απορριμμάτων.
Σήμερα οι στόχοιεκτροπής αποβλήτων από την ταφή (60% έως το 2020) δείχνουν ανέφικτοι –σύμφωνα με το «ECO – Παρατηρητήριο» έφτασαν το 22,82% το 2017 –και παραμένουν μακριά από τον μέσο όρο της ΕΕ των 28 κρατών-μελών, που βρίσκεται στο 72% (2014). Σε κάθε περίπτωση, για τη Γ’ Φάση έχει ήδη χωροθετηθεί μια έκταση 350 στρεμμάτων δίπλα στο πρώτο κύτταρο της Φυλής.
Ωστόσο, πηγές που βρίσκονται κοντά στην περιφερειάρχη Αττικής αναφέρουν ότι η κυρία Δούρου προβάλλει σθεναρή αντίσταση και θεωρεί τραγικό πισωγύρισμα την επέκταση των δραστηριοτήτων της Φυλής. Ετσι, εξακολουθεί να στηρίζει την υλοποίηση του υφιστάμενου σχεδιασμού –ο οποίος αναθεωρήθηκε στα τέλη του 2016 –με έμφαση στην αποκέντρωση της διαχείρισης των απορριμμάτων και στην κυκλική οικονομία.

Τι (δεν) έχει προχωρήσει

Τι έχει προχωρήσει όμως από τον περιφερειακό σχεδιασμό για τα απορρίμματα στην Αττική τον τελευταίο ενάμιση χρόνο;
l Από τους τρεις ΧΥΤΥ μόνον ο ένας στο Γραμματικό για τη Βορειοανατολική Αττική έχει κατασκευαστεί (με κονδύλια της προηγούμενης προγραμματικής περιόδου), ενώ ακόμη δεν έχουν καν χωροθετηθεί οι άλλοι δύο στη Νότια και στη Δυτική Αττική.
l Σχετικά με τις έξι Μονάδες Επεξεργασίας Απορριμμάτων (ΜΕΑ) έχουν γίνει κάποια βήματα, αλλά ακόμη ο δρόμος είναι μακρύς. Το εργοστάσιο διαλογής απορριμμάτων (ΕΜΑΚ) στη Φυλή πρέπει να εκσυγχρονιστεί. Εχει γίνει η μελέτη για τη μονάδα του Γραμματικού, αλλά το έργο δεν έχει δημοπρατηθεί. Ωριμη είναι και η μελέτη για τη ΜΕΑ Σχιστού. Για τις μονάδες σε Ελαιώνα και Κατεχάκη, οι οποίες χωροθετούνται στις υπάρχουσες θέσεις ΣΜΑ (Σταθμοί Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων), υπάρχουν σοβαρές αντιδράσεις περιοίκων που μπλοκάρουν τις διαδικασίες. Για αυτές τις δύο ΜΕΑ εκκρεμεί εδώ και καιρό νομοθετική ρύθμιση από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) καθώς η ισχύουσα χωροθέτηση είναι για ΣΜΑ. Οσο για τη ΜΕΑ Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης η δημοτική αρχή έχει προτείνει έναν χώρο (κοντά στη Σχολή Ευελπίδων), ο οποίος έχει γίνει αποδεκτός από Περιφέρεια και ΥΠΕΝ.
l Οσο για ΜΕΒΑ (Μονάδες Επεξεργασίας Βιοαποβλήτων), προβλέπονται πέντε (Φυλή, Μέγαρα, Μαρκόπουλο, Ελληνικό και Φιλαδέλφεια – Νέα Ιωνία), εκ των οποίων εγκατάσταση υπάρχει μόνο στη Φυλή.
Τομεγαλύτερο αγκάθι πάντως αποτελεί η χωροθέτηση των δύο ΧΥΤΥ στη Νότια και στη Δυτική Αττική. Πέρυσι, η Περιφέρεια είχε εκπονήσει μελέτη για τη διερεύνηση διαθέσιμων χώρων, η οποία είχε καταδείξει 19 παλιά λατομεία. Ομως οι αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών ανέστειλαν τη λήψη οποιασδήποτε απόφασης.

2,5 δισ. ευρώ ο ετήσιος τζίρος των σκουπιδιών

Η ομηρεία των κατοίκων του Λεκανοπεδίου, αλλά και της Διοίκησης, στο διαχρονικό ζήτημα της διαχείρισης των απορριμμάτων στους 66 δήμους της Αττικής δεν αναμένεται να λήξει σύντομα. Η πρόσφατη κρίση με την εικόνα των σκουπιδιών να σαπίζουν στους δρόμους αποτύπωσε για άλλη μια φορά το εκρηκτικό πρόβλημα, το οποίο έχει και πολιτικές προεκτάσεις. Συχνά, άλλωστε, η διαχείριση των απορριμμάτων αποτελεί τον καταλύτη στις κάλπες των δημοτικών και περιφερειακών εκλογών, καθώς στο… ζύγιτων κομματικών αλλά και των οικονομικών συμφερόντων τα σκουπίδια έχουν βαρύνοντα ρόλο.

Ο τζίρος γύρω από τα απορρίμματα εκτιμάται ότι φτάνει στην Ελλάδα περί τα 2,5 δισ. ευρώ. Ενα δισεκατομμύριο ευρώ αγγίζει το κόστος της διαχείρισης των 5.000.000 τόνων απορριμμάτων ετησίως για την τοπική αυτοδιοίκηση (περίπου 200 ευρώ ανά τόνο ξοδεύουν οι δήμοι για συλλογή, μεταφορά, μισθούς εργαζομένων στην καθαριότητα κ.λπ.).Αλλα 60 εκατ. ευρώ τον χρόνο δαπανώνται για την εναλλακτική διαχείριση, ενώ κοντά στο 1 δισ. ευρώ φτάνει η ιδιωτική διαχείριση αποβλήτων από τη βιομηχανία. Η Αττική παράγει περί τους 5.000 τόνους σκουπιδιών την ημέρα, εκ των οποίων ένα σημαντικό ποσοστό (περίπου 40%) είναι το βιολογικό φορτίο, δηλαδή τρόφιμα, κλαδέματα κ.λπ., ενώ το 10% – 13% αποτελούντα χρήσιμα υλικά (μέταλλα, χαρτί κ.ά.)
Για την ώρα, με δεδομένο ότι μαγικές λύσεις δεν υπάρχουν, προωθείται από συγκεκριμένους κύκλους η… ανάσταση του ΧΥΤΑ Φυλής, τον οποίο οι αρμόδιοι επί χρόνια κλείνουν, αλλά όλο και παρατείνεται η διάρκεια ζωής του. Πάντως, στελέχη της Περιφέρειας αναφέρουν ότιεντός του καλοκαιριού η κυρία Δούρου αναμένεται να ανακοινώσει έξι νέες χωροθετήσεις σε ανενεργά λατομεία στο πλαίσιο του περιφερειακού σχεδιασμού.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ