Η Βρετανία του Brexit προωθεί τη διεύρυνση της ΕΕ

Πείτε ό,τι θέλετε για τους Βρετανούς αλλά στο χιούμορ είναι αξεπέραστοι. Ακόμα και στο μαύρο πολιτικό χιούμορ, λέει η αντιπολίτευση στο Λονδίνο, που άκουσε με έκπληξη την ακόλουθη είδηση: η κυβέρνηση της Τερέζα Μέι θα φιλοξενήσει σύνοδο για να ενθαρρύνει τις έξι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων να ενταχθούν στην ΕΕ προς χάριν της «ασφάλειας, της σταθερότητας και της ευημερίας τους», λίγους μήνες προτού η ίδια βρετανική κυβέρνηση υπογράψει τη συμφωνία του Brexit, αποχωρώντας από την ενωμένη Ευρώπη!

Να διαφημίζει τη διεύρυνση μια χώρα που γυρίζει την πλάτη στην ΕΕ είναι το «θέατρο του παραλόγου», είπε στον «Independent» ο Τομ Μπρέικ, εκπρόσωπος των Φιλελεύθερων Δημοκρατών για ζητήματα Brexit.

«Κάποιος στο Φόρεϊν Οφις πρέπει να έχει χιούμορ… Την ώρα που μοιάζουμε έτοιμοι να φύγουμε από την ΕΕ, αρχίζουμε να συμβουλεύουμε άλλους να ενταχθούν. Η κυβερνητική πολιτική μοιάζει με θέατρο του παραλόγου» δήλωσε ο Μπρέικ. Παρόμοια ειρωνικά (του τύπου «Κοίτα ποιος μιλάει! Η Βρετανία του Brexit προσκαλεί τους Βαλκάνιους να ενταχθούν στην Ευρώπη!») ακούστηκαν από πολλούς, καθώς ανακοινώθηκε ότι το Λονδίνο θα φιλοξενήσει τον Ιούλιο τη σύνοδο όπου θα συζητηθούν μεταρρυθμίσεις που θα ανοίξουν τον δρόμο για τη μελλοντική διεύρυνση της ΕΕ.

Η σύνοδος του Λονδίνου αποτελεί μέρος της αποκαλούμενης «Διαδικασίας του Βερολίνου» –μιας σειράς συναντήσεων που στοχεύουν στην υποστήριξη των χωρών των Βαλκανίων στον δρόμο για την ένταξή τους στο μπλοκ. Θα λάβουν μέρος οι ηγέτες των υποψήφιων χωρών Αλβανίας, Μαυροβουνίου, πΓΔΜ και Σερβίας, καθώς και οι ηγέτες της Βοσνίας- Ερζεγοβίνης και του Κοσσυφοπεδίου –δύο χωρών που έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον για ένταξη στην ΕΕ αλλά δεν έχουν γίνει ακόμη δεκτές ως υποψήφιες.

Παρόντες θα είναι και εκπρόσωποι κυβερνήσεων χωρών της ΕΕ που έχουν ενδιαφέρον για την περιοχή, όπως η Αυστρία, η Κροατία, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιταλία, η Πολωνία, η Σλοβενία και η Βουλγαρία.

Ερωτηθείς για τη σύνοδο κορυφής και τη θέση του Ηνωμένου Βασιλείου για την ένταξη των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ, εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών δήλωσε στον «Independent»: «Παραμένουμε στην αντίληψη ότι η διαδικασία ένταξης στην ΕΕ είναι σημαντική για την επίτευξη ασφάλειας, σταθερότητας και ευημερίας στα Δυτικά Βαλκάνια».

Η κυβέρνηση Μέι αναφέρει ότι η σύνοδος κορυφής του Λονδίνου θα επικεντρωθεί στη «διευκόλυνση της πολιτικής συνεργασίας» στην περιοχή, «στην ενίσχυση της περιφερειακής συνεργασίας στον τομέα της ασφάλειας και στην αύξηση της οικονομικής σταθερότητας με στόχο τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος».

Τον περασμένο μήνα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε την επίσημη έναρξη των ενταξιακών συνομιλιών με την πΓΔΜ και την Αλβανία, οι οποίες ήταν υποψήφιες από το 2005 και το 2014 αντιστοίχως. Τον Φεβρουάριο η Επιτροπή δήλωσε ότι το Μαυροβούνιο και η Σερβία, οι οποίες έχουν ήδη ξεκινήσει διαπραγματεύσεις από το 2012 και το 2014, θα μπορούσαν να είναι μέλη της ΕΕ ως το 2025, εάν συνεχιστούν οι συνομιλίες κατά τα προβλεπόμενα.

Η στάση της Βρετανίας απέναντι στο ενδεχόμενο ένταξης στην ΕΕ άλλων χωρών φαίνεται αμετάβλητη μετά τη δική της απόφαση να φύγει. Τον Σεπτέμβριο του 2016 ο Μπόρις Τζόνσον, φανατικός υπέρμαχος του Brexit, επιβεβαίωσε ότι η Βρετανία θα εξακολουθήσει να πιέζει για την ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ –παρ’ όλο που η εκστρατεία του νυν υπουργού Εξωτερικών Τζόνσον για την αποχώρηση εκμεταλλεύθηκε τους φόβους περί μελλοντικής προσχώρησης της Τουρκίας στην ΕΕ. Η Τουρκία είναι υποψήφια προς ένταξη από το 1999, αλλά οι συνομιλίες έχουν ουσιαστικά σταματήσει. Και η κυβέρνηση Μέι επιδιώκει δυναμικά μια διμερή εμπορική συμφωνία με την Τουρκία για μετά το Brexit (όπως έδειξε και η πρόσφατη επίσκεψη Ερντογάν στο Λονδίνο).

Σερβία, Αλβανία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, πΓΔΜ, Μαυροβούνιο και Κοσσυφοπέδιο έχουν λάβει από το 2003 την υπόσχεση για ένα μέλλον στο εσωτερικό της ΕΕ. Αλλά ο δρόμος είναι τραχύς και ανηφορικός: οι Βρυξέλλες έβαλαν στο περιθώριο τα όποια σχέδια για διεύρυνση της ΕΕ μπροστά στην κρίση του ευρώ, στην άνοδο του λαϊκισμού –και, τώρα, στη διαχείριση του Brexit και στα φιλόδοξα σχέδια του Εμανουέλ Μακρόν για τη μεταρρύθμιση της ευρωζώνης.

Πολλοί λένε ότι η απουσία δράσης από την ΕΕ επιτρέπει στη Ρωσία, στην Τουρκία, εσχάτως και στην Κίνα, να αυξήσουν την επιρροή τους, γεγονός που περιπλέκει χειρότερα την κατάσταση σε μια περιοχή που έζησε τους καταστρεπτικούς πολέμους της δεκαετίας του ’90 με τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας και έγινε οδός διέλευσης προς τη Δυτική Ευρώπη στη μεταναστευτική κρίση του 2015.

Η πρόσφατη σύνοδος της Σόφιας για τα Δυτικά Βαλκάνια (17 Μαΐου) ήταν η τελευταία σε μια σειρά ανάλογων συναντήσεων που διοργανώθηκαν με πρωτοβουλία του Βερολίνου μετά το 2014.

Η τελευταία πρόταση των Βρυξελλών για την περαιτέρω σύσφιγξη των σχέσεων της EE με τα Δυτικά Βαλκάνια αφορά τη δημιουργία μιας «κοινής περιφερειακής αγοράς» με στόχο την εναρμόνιση των νομοθεσιών των εν λόγω κρατών με τις ευρωπαϊκές διατάξεις και την κατάργηση των μη δασμολογικών εμποδίων.

Πρακτικά το σχέδιο της «περιφερειακής οικονομικής ζώνης» αποτελεί υποδεέστερη εκδοχή της ιδέας για μια κοινή τελωνειακή ένωση. Πρόταση που δεν έπεισε όμως ούτε το Μαυροβούνιο ούτε το Κοσσυφοπέδιο, καθώς οι μικρές οικονομίες τους εξαρτώνται σημαντικά από τους εισαγωγικούς δασμούς.

«Σε κάποιες χώρες θορυβήθηκαν επίσης, θεωρώντας πως (σ.σ.: η τελωνειακή ένωση) θα ήταν ένα υποκατάστατο της ΕΕ ή θα αποτελούσε μια απόπειρα ανασύστασης της Γιουγκοσλαβίας» είπε πηγή στο «Politico».

Το πώς θα ξεπεραστούν οι μακροχρόνιες διμερείς διαφορές στα Δυτικά Βαλκάνια μέσω της δημιουργίας περιφερειακής οικονομικής ζώνης παραμένει ασαφές, αλλά κάποιοι υποστηρίζουν ότι η οικονομική ενοποίηση θα έχει ως αποτέλεσμα τη βελτίωση της συνεργασίας μεταξύ των βαλκανικών χωρών και σε πολιτικό επίπεδο. Ταυτόχρονα, αρκετοί ευελπιστούν πως το ελεύθερο εμπόριο θα τονώσει τις αδύναμες οικονομίες και τις εύθραυστες δημοκρατίες των Δυτικών Βαλκανίων.