Εικαστικό Λονδίνο: Μπέικον, Φρόιντ και Κάλο ταξιδεύουν με υπερωκεάνιο

Ποιο Παρίσι, ποια Νέα Υόρκη. Το αδιαφιλονίκητο εικαστικό κέντρο, τουλάχιστον όσον αφορά τις θεαματικές αλλά όχι άνευ ουσίας εκθέσεις blockbuster, είναι το Λονδίνο. Το εκθεσιακό πρόγραμμα της πόλης για το 2018, λοιπόν, θα λέγαμε ότι ξεκινάει με την έκθεση του γερμανού φωτογράφου Αντρέας Γκούρσκι (25/1-22/4). Η πρώτη αναδρομική του στη Βρετανία σηματοδοτεί επιπρόσθετα και την επιστροφή της ανακαινισμένης πλέον Hayward Gallery από το αρχιτεκτονικό γραφείο των FCB Studios. Το κτίριο – ορόσημο του μπρουταλισμού παρέμενε κλειστό από το 2015 και τώρα ήρθε ο καιρός να το απολαύσει το κοινό του και πάλι σε όλο του το μεγαλείο, με τα 66 πυραμοειδή παράθυρα οροφής πλήρως αποκατεστημένα.

Νέες εγκαταστάσεις θα παρουσιάσει στο κοινό και η Βασιλική Ακαδημία του Λονδίνου σε μια εορταστική ατμόσφαιρα, με αφορμή τη συμπλήρωση 250 χρόνων από την ίδρυσή της. Τα κτίρια Burlington House στο Picadilly και Burlington Gardens στο Mayfair πλέον θα επικοινωνούν χάρη στην αρχιτεκτονική παρέμβαση του Ντέιβιντ Τσίπερφιλντ και οι νέοι χώροι θα ανοίξουν για το κοινό με μια αναδρομική έκθεση της Τασίτα Ντιν (19/5-12/8), της βρετανής καλλιτέχνιδας που έχει επανεφεύρει την τέχνη της τοπιογραφίας με τα πρωτότυπα φιλμ και τις εγκαταστάσεις της. Θυμηθείτε το έργο της «Φιλμ» για την είσοδο «Turbine Hall» της Tate Modern, το 2011, για να πάρετε μια ιδέα για την τεχνική της νέας πειραματικής ταινίας «Αντιγόνη» που θα παρουσιάσει τον Μάιο. Αυτή θα είναι η χρονιά της Ντιν καθώς θα παρουσιάσει και άλλες πτυχές του έργου της, όπως νεκρές φύσεις (Εθνική Πινακοθήκη 15/3-28/5) αλλά και πορτρέτα (National Portrait Gallery, 15/3-28/5).

Στο μεταξύ, η Βασιλική Ακαδημία εγκαινιάζει τη νέα χρονιά με την έκθεση «Κάρολος Α’: Βασιλιάς και συλλέκτης» (27/1-15/4) με έργα από την πιο σπουδαία συλλογή τέχνης του 17ου αιώνα. Μπαρόκ πίνακες, αριστοτεχνικές μινιατούρες, ταπισερί και γλυπτά που βρίσκονταν κάποτε στην κατοχή του βασιλιά της Αγγλίας, προτού διασκορπιστούν στην Ευρώπη μετά την εκτέλεσή του το 1649, συγκεντρώνονται για πρώτη φορά μαζί από μουσεία του Λονδίνου, το Πράδο και το Λούβρο για να αναδείξουν την τεράστια επίδραση της συλλογής στην εξοικείωση με την πολυμορφία της ευρωπαϊκής τέχνης.

Στο Μουσείο Victoria and Albert η χρονιά θα ξεκινήσει με «Υπερωκεάνια: Ταχύτητα & κομψότητα» (3/2-10/6), μια έκθεση αφιερωμένη στη χρυσή εποχή των γιγαντιαίων επιβατηγών πλοίων. Διακόσια πενήντα αντικείμενα, πίνακες, έπιπλα, φωτογραφίες από τον «Τιτανικό», το «Normandie», το «Queen Mary» το «Canberra» ή το «Lusitania», τα πολυτελή πλοία μιας άλλης εποχής, τα οποία δεν μετέφεραν απλώς επιβάτες αλλά τόνωναν το πρεστίζ της χώρας προέλευσης, εν προκειμένω του Ηνωμένου Βασιλείου, παρουσιάζονται σε όλο τους το περασμένο αλλά και παραγνωρισμένο μεγαλείο. Στο φως έρχονται οι πτυχές του σχεδιασμού τους από τη μηχανική, την αρχιτεκτονική και την εσωτερική διακόσμηση μαζί με την ξεχασμένη ιστορία των δημιουργών που τα επιμελήθηκαν. Ξεχωριστά εκθέματα θεωρούνται μια τιάρα Cartier από το βυθισμένο από τορπίλη «Lusitania» (1915), καθώς και ένα ξύλινο ανάγλυφο ταμπλό από την πρώτη θέση του «Τιτανικού», το οποίο βρέθηκε να επιπλέει στη θάλασσα μετά το τραγικό τέλος του πλοίου το 1912.

Η καλοκαιρινή έκθεση του Μουσείου είναι πιο ανάλαφρη, υπό μια έννοια, γιατί περιλαμβάνει ενδύματα από την γκαρνταρόμπα της ευρύτατα γνωστής και αγαπημένης Φρίντα Κάλο. Ορισμένα από αυτά ήρθαν στο φως το 2004, πενήντα χρόνια μετά τον θάνατό της, και μαζί με τα κοσμήματα, τους ζωγραφισμένους στο χέρι κορσέδες και τα προσθετικά μέλη της μεξικάνας ζωγράφου ταξιδεύουν για πρώτη φορά εκτός της χώρας προέλευσής τους και συνδιαλέγονται με πίνακες της Κάλο, όπως οι «Αυτοπροσωπογραφία με κόκκινο και χρυσό φόρεμα» (1941) και «Το φόρεμά μου κρέμεται εδώ» (1933). Δεν χρειάζονται περισσότερες εγγυήσεις ότι η έκθεση «Φρίντα Κάλο: Επινοώντας τον εαυτό της» (16/6-4/11) θα είναι το απόλυτο χιτ του καλοκαιριού για το εκθεσιακό Λονδίνο. Ανάλογη(;) εισροή κόσμου αναμένεται στην έκθεση «Αζεντίν Αλάια: Ο σχεδιαστής μόδας» (10/5-7/10) στο Design Museum, την οποία είχε σχεδιάσει και δούλευε ο ίδιος ο Αλάια έναν χρόνο προτού τελικά πεθάνει τον Νοέμβριο που μας πέρασε.

Δύο γίγαντες της σύγχρονης βρετανικής τέχνης, οι Φράνσις Μπέικον και Λούσιεν Φρόιντ, συναντιούνται στις ατραπούς της αναπαραστατικής ζωγραφικής στην έκθεση «Ολα για τον άνθρωπο: Ο Μπέικον, ο Φρόιντ και ένας αιώνας ζωγραφικής απόδοσης της ζωής» (28/2-27/8) και συνυπάρχουν με έργα συγχρόνων τους, όπως οι Φρανκ Αουερμπαχ και Πάουλα Ρέγκο, οι οποίοι είναι πολιτογραφημένοι Βρετανοί ή Λονδρέζοι. Παράλληλα, το έργο τους συνδιαλέγεται με την προηγούμενη γενιά καλλιτεχνών, όπως οι Γουόλτερ Σίκερτ και Ντέιβιντ Μπόμπεργκ, οι οποίοι ενστάλαξαν με τον τρόπο τους το πνεύμα της αναπαραστατικής ζωγραφικής στους μεγαλοφυείς διαδόχους τους.

Η Tate Modern, από την άλλη, επανέρχεται δριμύτερη με μια έκθεση αφιερωμένη στον Πικάσο. Το προπύργιο της σύγχρονης τέχνης φιλοξενεί για πρώτη φορά εκτενές αφιέρωμα στον μεγαλύτερο καλλιτέχνη του εικοστού αιώνα και διαμηνύει ότι θα μας δείξει τον ισπανό ζωγράφο έτσι όπως δεν τον έχουμε ξαναδεί ποτέ. Σημείο εστίασης είναι το 1932, μια ιδιαίτερα δημιουργική χρονιά στην πορεία του, όπου φέρ’ ειπείν ζωγράφισε τρεις πίνακες της ερωμένης του Μαρί Τερέζ Βαλτέρ μέσα σε πέντε μόλις μέρες. Η ταυτόχρονη παρουσίασή τους στην «Πικάσο 1932, Ερωτας, Δόξα, Τραγωδία» (8/3-9/9) αποτελεί μια από τις «ατραξιόν» της έκθεσης, η οποία μέσα από 100 πίνακες, γλυπτά και σχέδια καθώς και σπάνιες οικογενειακές φωτογραφίες παρουσιάζει τον άνδρα και τον καλλιτέχνη σε όλη του την ιδιοφυή πολυπλοκότητα.