Γιατί ο Σίνζο Αμπε προκήρυξε πρόωρες εκλογές

Ως το μόνο έθνος που έχει υποστεί μαζικές απώλειες από μια πυρηνική βόμβα, η Ιαπωνία έχει λόγους να φοβάται τις πυραυλικές δοκιμές του Κιμ Γιονγκ Ουν. Ο κόσμος φτιάχνει πυρηνικά καταφύγια στα υπόγεια, αγοράζει μάσκες αερίων και η τηλεόραση προβάλλει σποτ με τίτλο «Προστατεύστε και Επιβιώστε», παροτρύνοντας τους Ιάπωνες να κρυφτούν πίσω από πλυντήρια ρούχων σε υπόγεια και να μείνουν μακριά από τα παράθυρα σε περίπτωση συναγερμού. Αυτός είναι ένας λόγος για τον οποίο ο Σίνζο Αμπε, ο βετεράνος πρωθυπουργός της Ιαπωνίας, ένιωσε αρκετή αυτοπεποίθηση για να εκπλήξει τον κόσμο και να προκηρύξει πρόωρες εκλογές για τις 22 Οκτωβρίου.

Με τη δημοτικότητά του στα ύψη λόγω της σκληρής στάσης του απέναντι στη Βόρεια Κορέα, ο Αμπε προσπαθεί να εδραιώσει τη θέση του σε μια στιγμή που η αντιπολίτευση είναι σε πτώση. Εάν δεν κερδίσει την πλειοψηφία στη νέα Βουλή θα παραιτηθεί, λέει. Τόσο βέβαιος είναι για τη νίκη.

Πολύ έμπειρος, με τρεις θητείες ήδη ως πρωθυπουργός του Φιλελεύθερου Δημοκρατικού Κόμματος (LDP), ο Αμπε θεωρείται σκληρός παίκτης στην κρίση της Βόρειας Κορέας. Λέει ότι «η συζήτηση για χάρη της συζήτησης» μεταξύ Ιαπωνίας, ΗΠΑ και Βόρειας Κορέας δεν έχει επιτύχει τίποτα. Τώρα θέλει να πάρει μια διαφορετική κατεύθυνση και να ενισχύσει την ικανότητα της Ιαπωνίας να λάβει πιο δυναμική πολεμική στάση, η οποία επί του παρόντος περιορίζεται στο πλαίσιο του μεταπολεμικού πασιφιστικού Συντάγματος της χώρας.

Ο Αμπε ηγείται μιας ενεργητικής εκστρατείας για «εθνική αναγέννηση». Εμπνέεται από την αποκατάσταση της αυτοκρατορικής εξουσίας από τον αυτοκράτορα Μέιτζι τον 19ο αιώνα, που ανέδειξε τη χώρα σε ηγέτιδα δύναμη στην Ασία, και θέλει η Ιαπωνία να ξαναπαίξει ρόλο μεγάλης δύναμης.

Οι προσπάθειες αναθεώρησης των ιαπωνικών βιβλίων Ιστορίας σε εθνικιστική κατεύθυνση, η αμφιλεγόμενη επίσκεψη του Αμπε στον Ναό Γιασουκούνι, αφιερωμένο στους νεκρούς ιάπωνες στρατιώτες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και σε αξιωματούχους που μεταπολεμικά καταδικάστηκαν για εγκλήματα πολέμου, κυρίως όμως η σοβαρή αύξηση των αμυντικών δαπανών τα τελευταία χρόνια αποδεικνύουν τη δραματική στροφή στο αμυντικό δόγμα της χώρας και την επίκληση του δικαιώματος στην αυτοάμυνα από τον Αμπε. Η πολιτική αυτή αποδεικνύεται ιδιαίτερα δημοφιλής και εκτινάσσει τα ποσοστά αποδοχής του δεξιού ιάπωνα πρωθυπουργού, ο οποίος παίζει το εθνικιστικό χαρτί και για ψηφοθηρικούς λόγους.

Η σκληρή στάση απέναντι στη Β. Κορέα οδήγησε τώρα τους επικριτές του να ισχυριστούν ότι ο Αμπε εκμεταλλεύεται τους φόβους του κόσμου για πολιτικό κέρδος –και έχουν κάποιο δίκιο. Αλλά αυτοί οι φόβοι θα μπορούσαν να είναι βάσιμοι.

Το ίδιο ισχύει και στον οικονομικό τομέα. Ο Αμπε υπόσχεται αυξήσεις φόρων το 2019 για την αποπληρωμή του εθνικού χρέους, αλλά έχει δεσμευθεί ότι περίπου το 40% του ποσού που θα συγκεντρωθεί (2 τρισ. γεν, περί τα 1,78 δισ. δολάρια, από συνολικά 5 τρισ.) θα διατεθούν για την Παιδεία, για άλλες κοινωνικές δαπάνες και για τη μείωση του χρέους.

Αλλά υπάρχει και ένας άλλος λόγος για τον οποίο ο Αμπε βιάστηκε να εκμεταλλευθεί το πλεονέκτημά του, προκηρύσσοντας πρόωρες εκλογές. Λέγεται Γιουρίκο Κόικε. Η πρώτη γυναίκα κυβερνήτης του Τόκιο είναι σχεδόν εξίσου έμπειρη πολιτικός. Πρώην υπουργός Περιβάλλοντος και η πρώτη γυναίκα υπουργός Αμυνας της Ιαπωνίας υπό τον Αμπε, άφησε το LDP τον Μάιο και μόλις ίδρυσε το «Κόμμα Ελπίδας» (Kibou no Tou), σε μια προσπάθεια να προσελκύσει ιάπωνες ψηφοφόρους που έχουν κουραστεί από την «πολιτική ως συνήθως» και την παλιά ανδροκρατούμενη κοινωνία και θέλουν κάτι αντισυμβατικό.

Η 65χρονη Κόικε είναι σχεδόν επαγγελματικά αντισυμβατική. Οταν ήταν μικρή, λέει, ο πατέρας της τής είπε: «Είναι ντροπή να κάνεις ό,τι κάνουν όλοι». Ετσι εκείνη σπούδασε στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο στο Κάιρο, στη συνέχεια χρησιμοποίησε τα αραβικά της για να μπει στην τηλεόραση, όπου έγινε σχολιάστρια ειδήσεων. Επειδή τα βάζει με την παλιά φρουρά, η Κόικε έχει ρεύμα στους νέους Ιάπωνες που συρρέουν στις συγκεντρώσεις της, κουνώντας μπρόκολα προς τιμήν των πράσινων διαπιστευτηρίων της πρώην υπουργού Περιβάλλοντος.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η άνοδος της Κόικε έπαιξε ρόλο στην απόφαση του Αμπε. Η προκήρυξη πρόωρων εκλογών σημαίνει άμεση διάλυση της Κάτω Βουλής, γεγονός που με τη σειρά του σημαίνει ότι οι αντίπαλοί του δεν θα έχουν την ευκαιρία να ζητήσουν εξηγήσεις στη Βουλή για κάποια σκάνδαλα στην κυβέρνηση.

Ο Aμπε μπορεί να αισθάνεται ότι ποτέ δεν θα είναι πιο δημοφιλής από όσο είναι τώρα. Αλλά ο κίνδυνος λέγεται εφησυχασμός και αποχή. Η κατάσταση φαίνεται τόσο υπέρ του, που ορισμένοι από τους οπαδούς του μπορεί να μην κάνουν καν τον κόπο να ψηφίσουν πιστεύοντας ότι το LDP θα κερδίσει ούτως ή άλλως.

Κάποιοι επικριτές υποστηρίζουν ότι με τις πρόωρες εκλογές ο Αμπε δημιουργεί ένα πολιτικό κενό σε μια περίοδο κατά την οποία κλιμακώνεται η γεωπολιτική κρίση με τη Βόρεια Κορέα. Και δεδομένων των απροσδόκητων εκλογικών αποτελεσμάτων σε άλλες ανεπτυγμένες χώρες, πολιτικοί αναλυτές δεν μπορούν να αποκλείσουν το ενδεχόμενο μιας «άσχημης έκπληξης» για τον ιάπωνα ηγέτη.