Πόσο βέβαιο είναι το τεράστιο προβάδισμα της Μέρκελ;

Η Ανγκελα Μέρκελ έχει ένα θηριώδες προβάδισμα 13-15 μονάδων πριν από τις εκλογές της 24ης Σεπτεμβρίου στη Γερμανία –αλλά είναι ακριβείς οι δημοσκοπήσεις; Ή μήπως θα βρεθούμε μπροστά σε μια τρομακτική διάψευση όταν ανοίξουν οι κάλπες, όπως συνέβη στη Βρετανία με το δημοψήφισμα για το Brexit και στις ΗΠΑ με την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ;

Οι εκλογές στη Γερμανία έχουν δύο πρόσωπα. Οι περισσότεροι θεωρούν τελειωμένο τον αγώνα για την κορυφή, με βέβαιους νικητές τους Χριστιανοδημοκράτες (CDU) της καγκελαρίου και δεύτερους τους Σοσιαλδημοκράτες (SPD) του Μάρτιν Σουλτς. Αλλά για την τρίτη θέση τίποτε δεν είναι σίγουρο, καθώς τα μικρότερα κόμματα εμφανίζονται σχεδόν ισόπαλα στο 9%-11% της πρόθεσης ψήφου.

Οι μεθοδολογίες που χρησιμοποιούν οι γερμανοί δημοσκόποι κυμαίνονται από τις τηλεφωνικές συνεντεύξεις των έγκυρων ινστιτούτων Infratest dimap και Forsa, τα οποία έχουν μόνιμες συμβάσεις με μεγάλα ειδησεογραφικά ΜΜΕ, μέχρι τις έρευνες στο Διαδίκτυο της πλατφόρμας YouGov. Στο SPD παίρνουν ανάσες ελπίδας από δημοσκοπήσεις που δείχνουν ότι σχεδόν οι μισοί από τους ψηφοφόρους μπορεί να είναι αναποφάσιστοι.

Αλλά οι ειδικοί λένε ότι αυτές οι ελπίδες είναι φρούδες: «Θα ήταν οι πρώτες εκλογές στην ιστορία της ανθρωπότητας όπου όλοι οι αναποφάσιστοι θα ψήφιζαν μαζικά μόνο ένα κόμμα, τους Σοσιαλδημοκράτες» τονίζουν στο Infratest.

Το ινστιτούτο Forsa επισημαίνει τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των γκάλοπ: οι ψηφοφόροι θεωρούν τους συντηρητικούς της Μέρκελ ως πιο ικανούς από τους αντιπάλους τους να αντιμετωπίσουν τα περισσότερα θέματα. Ακόμη και στην YouGov, η οποία βρίσκει ελαφρώς μικρότερη την ψαλίδα της διαφοράς CDU – SPD, δεν αμφιβάλλουν καθόλου για το προβάδισμα της Μέρκελ. «Επιβεβαιώνεται από πολλά ινστιτούτα που δουλεύουν ανεξάρτητα το ένα από το άλλο. Θα μείνουμε με το στόμα ανοιχτό αν ο Σουλτς κλείσει τέτοια ψαλίδα» λένε.

Αλλά γιατί οι γερμανοί δημοσκόποι είναι τόσο σίγουροι, όταν οι αμερικανοί και οι βρετανοί συνάδελφοί τους απέτυχαν παταγωδώς; Η αυτοπεποίθησή τους συνδέεται άμεσα με τη φύση των εν λόγω εκλογών, λένε.

Στην περίπτωση του Brexit η διαφορά μεταξύ των δύο στρατοπέδων στις τελικές σφυγμομετρήσεις ήταν τόσο μικρή που έπεφτε εντελώς μέσα στο περιθώριο του στατιστικού σφάλματος, πράγμα που σημαίνει ότι οι δημοσκόποι δεν είχαν κανέναν τρόπο να προβλέψουν ποια πλευρά θα κέρδιζε.

Με τη νίκη του Τραμπ στις ΗΠΑ οι δημοσκοπήσεις ήταν πάνω-κάτω σωστές όσον αφορά τη λαϊκή ψήφο, την οποία κέρδισε η Χίλαρι Κλίντον, αλλά έδωσαν τη λανθασμένη εντύπωση για το Κολέγιο των Εκλεκτόρων, το σώμα το οποίο στην πραγματικότητα αποφασίζει για την προεδρία.

Για να επιστρέψουμε στις γερμανικές εκλογές, αν και η Μέρκελ θεωρείται βέβαιη νικήτρια, κάποια άλλα πράγματα βρίσκονται ακόμη στον αέρα. Οπως για παράδειγμα η εκλογική δύναμη της ακροδεξιάς, εθνικολαϊκιστικής, ξενόφοβης Εναλλακτικής για τη Γερμανία (AfD).

Υπάρχουν αμφιβολίες σχετικά με το αν οι δημοσκοπήσεις υποβαθμίζουν τα ποσοστά της AfD, τα οποία εμφανίζονται γύρω στο 8%-10%. Οι έρευνες απέτυχαν να προβλέψουν πέρυσι τις μεγαλύτερες περιφερειακές επιτυχίες της AfD, όταν το κόμμα κέρδισε μερικές φορές περισσότερο από 20% των ψήφων.

Οι ειδικοί λένε ότι η AfD παρουσιάζει ένα «δυναμικό αβεβαιότητας». Αυτό οφείλεται στην αστάθεια του κόμματος, στην τάση του να προσελκύει κάποιες εκρήξεις κάλυψης στα ΜΜΕ και στην έλλειψη μακράς ιστορίας –σχηματίστηκε μόλις το 2013.

Στη Γερμανία, όπου τα κόμματα σπάνια επιτυγχάνουν απόλυτες πλειοψηφίες στη Βουλή και πρέπει να σχηματίζουν κυβερνητικούς συνασπισμούς, ένα τοπίο με έξι κόμματα εντός κοινοβουλίου σαν αυτό που προδιαγράφεται τώρα είναι εγγενώς πιο «περίπλοκο», και το ενδιαφέρον στρέφεται στα πιο μικρά κόμματα που εμφανίζονται σχεδόν ισόπαλα στην τρίτη θέση.

Δέκα μέρες πριν από τις εκλογές δημοσκόπηση του Forsa για λογαριασμό του περιοδικού «Stern» δείχνει ότι παγιώνεται το προβάδισμα των Συντηρητικών της Μέρκελ έναντι των Σοσιαλδημοκρατών του Σουλτς στις 14 ποσοστιαίες μονάδες. Στην πρόθεση ψήφου οι Συντηρητικοί βρίσκονται στο 37%, ενώ οι Σοσιαλδημοκράτες μένουν σταθεροί στο 23%. Αλλά όλα παραμένουν ανοιχτά στη μάχη για την τρίτη θέση, και το κρίσιμο ερώτημα είναι εάν η AfD, η οποία συμμετέχει για πρώτη φορά σε ομοσπονδιακές εκλογές, θα είναι η επόμενη αξιωματική αντιπολίτευση.

Σύμφωνα, πάντως, με το Forsa, τρίτο κόμμα αναδεικνύεται «Η Αριστερά» (Die Linke) με 10%, ενώ ακολουθεί σε απόσταση αναπνοής η AfD με 9%. Φιλελεύθεροι (FDP) και Πράσινοι βρίσκονται στο 8%.

Το κλειδί για όλα τα κόμματα, αλλά κυρίως για τα μεγαλύτερα, είναι πόσο καλά θα μπορέσουν να κινητοποιήσουν τους συνηθισμένους ψηφοφόρους τους να πάνε στις κάλπες. Η αβεβαιότητα για το ποσοστό της συμμετοχής είναι που καθιστά στην ουσία πιο πολύπλοκη την πρόβλεψη των συνδυασμών των κομμάτων που θα μπορούσαν να σχηματίσουν μια κυβερνητική πλειοψηφία στο νέο κοινοβούλιο.