Οι μαρξιστές πρώην αντάρτες του FARC στον στίβο της πολιτικής

Υπάρχει περίπτωση να εκλεγεί κάποια μέρα πρόεδρος της Κολομβίας ένας αριστεριστής πρώην αντάρτης των FARC; Σε αυτό ελπίζουν οι μαρξιστές μαχητές που κατέθεσαν τα όπλα και αναμορφώθηκαν επισήμως σε πολιτικό κόμμα, αλλάζοντας σύμβολα αλλά διατηρώντας τα ίδια αρχικά, FARC, που πολλοί Κολομβιανοί εξισώνουν με το βίαιο παρελθόν τους.

Μετά από πενθήμερο ιδρυτικό συνέδριο στην Μπογκοτά, οι «Επαναστατικές Ενοπλες Δυνάμεις της Κολομβίας» έγιναν η «Κοινή Εναλλακτική Επαναστατική Δύναμη», η οποία στα ισπανικά διατηρεί τα αμφιλεγόμενα αρχικά FARC.

O Ιβάν Μάρκες, μέλος της γραμματείας του FARC, ομολόγησε μετά το συνέδριο του κόμματος ότι «για μερικούς το ακρώνυμο FARC φέρει ένα αρνητικό φορτίο, αλλά αντιπροσωπεύει επίσης την ιστορία μας. Θα συνεχίσουμε τη σύγκρουση αλλά μέσω της νόμιμης πολιτικής δράσης».

Νέο σύμβολο είναι ένα κόκκινο τριαντάφυλλο με ένα πεντάκτινο αστέρι στο κέντρο του πάνω από τα γράμματα FARC σε πράσινο χρώμα.

Ο Μάρκες είπε ότι διάλεξαν το σύμβολο για να μετατρέψουν το τριαντάφυλλο σε σύμβολο ενότητας. Πέρυσι, η κυβέρνηση της Κολομβίας και οι FARC υπέγραψαν ειρηνευτική συμφωνία για να τερματίσουν πάνω από 52 χρόνια βίαιων συγκρούσεων που άφησαν δεκάδες χιλιάδες νεκρούς και εξαφανισμένους, και εκτόπισαν περισσότερους από 6 εκατομμύρια ανθρώπους.

Σύμφωνα με την ειρηνευτική συμφωνία, οι περισσότεροι μαχητές έλαβαν αμνηστία και το δικαίωμα να συμμετάσχουν στην πολιτική. Οι υπεύθυνοι για τα βίαια εγκλήματα θα περάσουν από ένα ειδικό δικαστήριο.

Αλλά το κόμμα πλέον θα πρέπει να δώσει μια δύσκολη μάχη για πολιτική αποδοχή σε μια χώρα όπου πολλοί έχουν μάθει να βλέπουν τα μέλη του ως τρομοκρατική απειλή μετά από δεκαετίες απαγωγών, βομβιστικών επιθέσεων και εκβιασμών.

Δημοσκόπηση του Gallup δείχνει ότι οι Κολομβιανοί βρίσκουν το FARC ελαφρώς πιο αποδεκτό από τα παραδοσιακά πολιτικά κόμματα της χώρας. Ενώ το FARC έχει ποσοστό αποδοκιμασίας 84%, το 87% των Κολομβιανών αποδοκιμάζει τα άλλα πολιτικά κόμματα, τα οποία έχουν εμπλακεί σε δεκάδες σκάνδαλα διαφθοράς.

Το νέο κόμμα FARC ελπίζει να επωφεληθεί από αυτό. «Θα πολεμήσουμε ενάντια στη διαφθορά και τη σάπια ηγεσία αυτών που κυβερνούσαν τη χώρα μας» δήλωσε ο Πάμπλο Κατατούμπο, ένας άλλος ηγέτης του FARC.

Το κόμμα ανακοίνωσε ότι θα λάβει μέρος στις εκλογές του 2018 για το Κογκρέσο, αλλά στο πλαίσιο της ειρηνευτικής συμφωνίας έχει εξασφαλίσει τουλάχιστον πέντε έδρες στη Γερουσία και πέντε στη Βουλή των αντιπροσώπων.

Αν και δεν θα κατεβάσει υποψήφιο πρόεδρο στις εκλογές του 2018, προτιμώντας να συνασπιστεί με άλλες αριστερές δυνάμεις, ο Mάρκες ξεκαθάρισε ότι στο μέλλον αυτό θα αλλάξει. «Μπήκαμε στη νόμιμη πολιτική γιατί θέλουμε να κυβερνήσουμε» είπε.

Η οργάνωση ιδρύθηκε το 1964 με σκοπό την «κατάληψη της εξουσίας από τον λαό» και ο απολογισμός της ένοπλης σύγκρουσης μισού αιώνα είναι βαρύς: 220.000 νεκροί –το 80% των οποίων άμαχοι -, 6 εκατομμύρια εσωτερικώς εκτοπισμένοι, 7 εκατομμύρια θύματα του εμφυλίου από απαγωγές, τραυματισμούς από νάρκες, «εξαφανίσεις».

Αλλά οι 8.000 αντάρτες FARC δεν ήταν οι μόνοι ένοχοι. Πάμπολλες θηριωδίες έχουν διαπράξει μονάδες ακροδεξιών παραστρατιωτικών ταγμάτων θανάτου που δημιουργήθηκαν πριν από 30 χρόνια για να πατάξουν τους αριστερούς. Ναρκο-συμμορίες του οργανωμένου εγκλήματος έσπειραν επίσης θάνατο και βία στις περιοχές των συγκρούσεων.

Μετά από μεγάλη κυβερνητική στρατιωτική εκστρατεία, η οργάνωση υποχώρησε και συμφώνησε σε ειρηνευτικές συνομιλίες με τον πρόεδρο Χουάν Μανουέλ Σάντος το 2012. Η ειρηνευτική συμφωνία υπογράφηκε πέρυσι και χάρισε στον Σάντος το Νομπέλ Ειρήνης.

Αλλά ενώ οι περισσότεροι Κολομβιανοί φαίνεται να στηρίζουν την ιδέα της ειρήνης, υπάρχουν ακόμα ισχυρές και ηχηρές αντιρρήσεις. Αρκετοί πιστεύουν ότι οι αντάρτες θέλουν απλώς να κερδίσουν χρόνο για να ανασυνταχθούν και δεν έχουν ειλικρινή σκοπό ούτε να τηρήσουν τη συμφωνία ούτε να γίνουν πραγματικό πολιτικό κόμμα. Κάποιοι κατηγορούν τον Σάντος λέγοντας ότι έδωσε αμνηστία σε στυγνούς εγκληματίες που δεν θα λογοδοτήσουν ποτέ για τις σφαγές.

Αν και στο παρελθόν ο Σάντος έχει κατηγορηθεί για στήριξη στους παραστρατιωτικούς, τώρα, στη δεύτερη θητεία του, φαίνεται ότι θέλει τη συμφωνία για να μείνει στην Ιστορία ως ο ηγέτης που έφερε την ειρήνη στην Κολομβία.

Προς το παρόν και ύστερα από τέσσερα χρόνια διαπραγματεύσεων έχει επιτευχθεί συμβιβασμός σε τέσσερα ακανθώδη ζητήματα.

Το πρώτο είναι η μεταρρύθμιση στην ιδιοκτησία της αγροτικής γης: αναδιανομή υπέρ των φτωχών ακτημόνων, οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη στις αγροτικές περιοχές, όπου το 50% των εδαφών ανήκει σήμερα στο 1% των «τσιφλικάδων». Ελπίζεται ότι έτσι θα αρχίσει να γεφυρώνεται κάπως το τεράστιο χάσμα της ανισότητας και να περιορίζεται η φτώχεια. Παρότι η Κολομβία είναι η τέταρτη μεγαλύτερη οικονομία της Λατινικής Αμερικής, με ρυθμό ανάπτυξης 3,2% το 2016, το 30% του γενικού πληθυσμού (48,4 εκατομμύρια) και το 43% των αγροτών ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, με 1,25 δολάριο την ημέρα.

Αρχική συμφωνία έχει επιτευχθεί επίσης για τα υπόλοιπα τρία θέματα: τον αφοπλισμό, τη συμμετοχή των ανταρτών στην πολιτική διαδικασία με αμνηστία για όσους ομολογήσουν εγκλήματα, και την πάταξη του λαθρεμπορίου ναρκωτικών, που ήταν η σημαντικότερη πηγή εσόδων για τους FARC.